پیش زمینه و هدف: یکی از مسایلی که پدیده‌ی اعتیاد را پیچیده‌تر کرده است موضوع عود آن است، چرا که حدود 50درصد از معتادان ایرانی پس از ترک به سمت مصرف مجدد مواد مخدر روی می‌آورند. هدف از این مطالعه تعیین عوامل مؤثر بر عود اعتیاد از دیدگاه معتادان مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد می‌باشد.

مواد و روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است. جامعه پژوهش کلیه معتادان مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد بودند که با روش مبتنی بر هدف، تعداد 228 معتاد که روی آوری مجدد داشته و دارای شرایط مورد پژوهش بودند، انتخاب شدند. ابزار مطالعه پرسش­نامه بود. گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه ساختار یافته و توسط کارشناسان آموزش دیده در مدت شش ماه انجام یافت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و نرم افزار SPSS استفاده گردید.

یافته‌ها: بررسی یافته‌های پژوهش نشان داد که: (9/32درصد) نمونه‌ها یک­بار سابقه ترک اعتیاد داشتند و نیز دلیل روی آوری مجدد به اعتیاد اکثریت آن­ها (9/50درصد) بیماری روانی بود. بررسی دیدگاه واحدهای مورد پژوهش حاکی از آن بود که در زمینه عوامل فردی، رفع احساس تنهایی و انزوا (36درصد) در زمینه عوامل خانوادگی، روابط نامناسب والدین با فرزندان (5/17درصد) در زمینه عوامل اجتماعی، وجود دوستان معتاد (5/35درصد)، در زمیه عوامل اقتصادی، بیکاری (6/34درصد) و در زمینه عوامل فرهنگی، نداشتن تفریحات و سرگرمی سالم در اوقات فراغت (4/40درصد) به ترتیب دارای بیشترین اهمیت بوده است.

بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش، برای روی آوردن مجدد به اعتیاد تنها وجود یک عامل کافی نیست. بلکه مجموعه‌ای از عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی- اقتصادی با نسبت‌های متفاوت باعث روی آوردن مجدد به اعتیاد می‌شد که بیانگر نیاز به طراحی مطالعاتی با تمرکز بر روی علل عود و راهکارهای جلوگیری از آن به عنوان مشکل اصلی وابستگی به مواد می‌باشد.