پیش‌زمینه و هدف: pH بزاق به‌عنوان یک عامل تعیین‌کننده خطر پوسیدگی در افراد مطرح می‌باشد به‌طوری‌که با کاهش pH و اسیدی شدن محیط دهان انحلال اجزای معدنی با سهولت بیشتری پیش می‌رود. با توجه به این‌که استفاده از مسواک به همراه خمیردندان یکی از عوامل کاربردی شایع و پذیرفته‌شده برای کاهش میزان پوسیدگی و بهبود وضعیت بهداشتی دهان می‌باشد و تاکنون مطالعه‌ای به بررسی اختلاف خمیردندان‌های مختلف بر میزان pH بزاق نپرداخته است، هدف در این مطالعه مقایسه تأثیر دو نوع تجاری ایرانی و خارجی خمیردندان (داروگر و Crest) بر میزان pH بزاق در دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان بود.

مواد و روش‌ها: این مطالعه که از نوع کارآزمایی بالینی متقاطع تصادفی بوده، با تعداد 28 نمونه اجرا شد که میزان pH بزاق، در سه نوبت: ابتدای ورود به مطالعه (قبل از استفاده از خمیردندان)، روز اول (پس از استفاده از اولین خمیردندان) و بعد از 72 ساعت دوره washout (پس از استفاده از خمیردندان دیگر) اندازه‌گیری شد. اطلاعات پس از جمع‌آوری توسط نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 0/21 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. به‌منظور مقایسه میانگین pH بزاق مربوط به خمیردندان‌های داروگر و کرست از Crossover Analysis استفاده شد. سطح معنی‌دار در آزمون‌ها 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: در این مطالعه 28 دانشجوی دندانپزشکی شامل 19 دانشجوی پسر (9/67درصد) و 9 دانشجوی دختر 1/32درصد موردبررسی قرار گرفتند. یافته‌ها حاکی از آن بود که قبل از استفاده از دو خمیردندان میانگین pH بزاق در دو گروه تفاوت آماری معنی‌داری نشان نداد. میانگین pH پس از استفاده از خمیردندان کرست در جلسه اول به‌طور معنی‌داری نسبت به قبل از استفاده از خمیردندان (005/0= P) و همچنین نسبت به گروه داروگر بیشتر بود (013/0= P). درحالی‌که در جلسه دوم اگرچه pH بزاق در هر دو گروه نسبت به بزاق پایه به‌طور معنی‌داری بیشتر بود (001/0> P) اما میانگین آن در دو گروه آزمایش اختلاف معنی‌داری نداشت.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که هر دو خمیردندان کرست و داروگر توانایی افزایش pH بزاق را به‌صورت معنی‌داری ازنظر آماری نسبت به قبل از مطالعه دارند اما در کل مطالعه در میانگین pH تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد.