دوره 34، شماره 4 - ( 4-1402 )
جلد 34 شماره 4 صفحات 214-206 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.IAU.NAJAFABAD.REC. 1401.153
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Moshtaghie A, Shirani A, Fouladgar M. COMPARATIVE EFFECTS OF MAGNESIUM AND SELENIUM ELEMENTS ON GAMMA-GLUTAMYL TRANSFERASE, ASPARTIC AMINOTRANSFERASE, AND ALANINE AMINOTRANSFERASE ACTIVITY IN RATS POISONED WITH LEAD IN THE SHORT AND LONG TERMS. Studies in Medical Sciences 2023; 34 (4) :206-214
URL: http://umj.umsu.ac.ir/article-1-5987-fa.html
URL: http://umj.umsu.ac.ir/article-1-5987-fa.html
مشتاقی سیدعلی اصغر، شیرانی افسون، فولادگر مسعود. اثرات مقایسه‌ای عناصر منیزیم و سلنیم بر فعالیت آنزیم گاما-گلوتامیل ترانسفراز، آسپارتیک آمینوترانسفراز و آلانین آمینو ترانسفراز در رت‌های مسموم با سرب در کوتاه و بلندمدت. مجله مطالعات علوم پزشکی. 1402; 34 (4) :206-214
گروه زیست شناسی، واحد فلاورجان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول) ، alimoshtaghie@gamil.com
متن کامل [PDF 631 kb]
(604 دریافت)
| چکیده (HTML) (1906 مشاهده)
مواد و روش کار
یافته‌ها
.png)
.png)
تشکر و قدردانی
متن کامل: (1383 مشاهده)
مقدمه
سرب یکی از فلزات غیر فیزیولوژیک، نرم، سبز- آبی با عدد اتمی 82 و جرم اتمی 2 / 207 است که به‌وفور در طبیعت پراکنده شده است (1). سربیک نوروتوکسین است که در بافت‌ها و بعضی استخوان‌ها تجمع پیدا می‌کند، سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و عملکرد آنزیم‌های مربوطه را مختل و منجر به مشکلات عصبی می‌شود (1-2). سمیت سرب به دلیل اثر آن بر سیستم آنزیمی سلول‌ها است که باعث اختلالات بیوشیمیایی می‌شود. ازجمله می‌توان به آنزیم‌های آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) آلانین ترانسفراز (ALT) و آلکالین فسفاتاز (ALP) اشاره کرد (1-3). سرب یکی از فراگیرترین فلزات است که سمیت آن ثابت شده است، می‌توان بیان کرد که سرب می‌تواند باعث آسیب کبدی شود (2). سرب پس از جذب سلولی می‌تواند از طریق دستگاه گوارش و سیستم تنفسی وارد خون شود و 99درصد آن به پروتئین‌های موجود در گلبول‌های قرمز متصل می‌شود و سپس میان اندام‌ها توزیع می‌شود. محل اصلی تجمع سرب در استخوان‌ها است که به همراه کلسیم در ماتریکس معدنی رسوب می‌کند. از دیگر اندام‌های پذیرنده سرب می‌توان به کلیه، سیستم عصبی، کبد اشاره کرد (3). سرب جذب‌شده ابتدا توسط کبد کونژوگه شده و سپس به کلیه منتقل می‌شود و مقداری سرب در ادرار ترشح می‌شود، راه اصلی دفع سرب از بدن ادرار است. سرب باقی‌مانده در بدن بر ارگان‌های مختلف تأثیرات برگشت‌ناپذیری گذاشته که از تأثیرات آن می‌توان دخالت در فعالیت‌های فیزیولوژیک در سطح مولکولی، سلولی و درون‌سلولی را نام برد که نتایج حاصل از این تغییرات مورفولوژیک می‌تواند حتی بعد از کاهش سطح سرب باقی بماند (4).سلنیم یک عنصر کمیاب و ماده مغذی ضروری برای انسان‌هاست، سلنیم لازم را می‌توان به‌طور طبیعی در اکثر غذاها و یا به‌صورت افزودنی و مکمل‌های خوراکی استفاده کرد. سلنیم به‌عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند و روند پیری ناشی از رادیکال‌های آزاد را کند می‌نماید.1-5 آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند از آسیب سلول‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت کنند. رادیکال‌های آزاد و تنش‌های اکسیداتیو در حقیقت عامل اصلی سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی می‌باشند، سلنیم به تولید آنزیم دیگری به نام گلوتاتیون پراکسیداز کمک می‌کند. این آنزیم در دفع مواد زائد از فلزات سمی تا مواد شیمیایی نقش دارد. در خون، سلنیم توسط اریتروسیت‌ها گرفته می‌شود اما سلنیم در پلاسما به پروتئین حاوی سولفیدریل متصل می‌شود. در مواد غذایی سلنیم به اشکال مختلف وجود دارد مانند: سلنومیتونین، سلنوآمینواسید، سلنوتیوسولفیدوسلنیم ترکیب با جیوه. میزانسلنیم در رژیم غذایی مستقیماً بستگی به میزان پروتئین موجود در ماده غذایی دارد. با توجه به ویژگی آنتی‌اکسیدانی سلنیم می‌توان آن را به‌عنوان یک عامل ضدالتهاب معرفی کرد. این عنصر می‌تواند سطح آنتی‌اکسیدان‌ها و دوپامین بدن را تنظیم کند (2-5). آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی وابسته به سلنیم نیز وجود دارند که آسیب‌های ناشی از ترکیبات فعال را کاهش می‌دهند. رادیکال‌های آزاد با از بین بردن سلول‌های سالم موجب پیری می‌شوند و کمبود آنتی‌اکسیدان‌های مربوطه در مقابل رادیکال‌های آزاد موجب افزایش روند پیری می‌شوند (6). محل کار مهمترین عامل مؤثر در افزایش و کاهش سرب خون و متعاقب آن تغییر فاکتورهای خونی هست (7). سرب در محیط‌زیست بسیار ماندگار است و تقریباً هیچ عملکردی در بدن انسان وجود ندارد که تحت تأثیر سمیت سرب قرار نگیرد (8).
منیزیم به حالت آزاد در طبیعت وجود ندارد؛ می‌توان آن را به‌صورت ترکیب با عناصر دیگری در طبیعت یافت؛ شکل آزاد و فلزی این عنصر به‌صورت مصنوعی قابل تهیه است. منیزیم یازدهمین عنصر فراوان در بدن انسان است و حضور آن برای همه سلول‌ها و حدود ۳۰۰ آنزیم ضروری است. منیزیم برای قلب، عضله و کلیه مهم و مفید است. منیزیم به‌عنوان کوفاکتور برای فعالیت تعداد زیادی از آنزیم‌ها ضروری است در بهبود سکته قلبی و تنظیم عملکرد قلبی عروقی نقش دارد (9). ضرورت وجود میزان مناسب از عناصر ضروری مثل منیزیم از طریق غذا و مکمل‌های خوراکی کاملاً مورد تأکید است (10). منیزیم یک عنصر مهم است که به‌عنوان کوفاکتور برخی آنزیم‌ها به‌ویژه آنزیم‌های دخیل در چرخه کربس به شمار می‌آید. منیزیم در فرآیندهای بسیاری مانند متابولیسم سلولی، ذخیره انرژی، فعال شدن پمپهای غشایی نقش دارد (1-11). جگر یا کبد بزرگترین غدد بدن است که در متابولیسم بدن مانند گوارش نقش دارد. خون دستگاه گوارش توسط ورید پورت جمع‌آوری شده و وارد کبد می‌شود و تمام موادی که در لوله گوارش جذب شده از کبد عبور می‌کنند. از دیگر فعالیت‌های کبد به تصفیه‌ی سموم و تبدیل کردن آن‌ها به مواد بی ضرر می‌باشد، همچنین متابولیسم داروها در بدن بر عهده کبد می‌باشد. آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) یک آنزیم موجود در سیتوپلاسم می‌باشد به‌طور طبیعی در بافت‌های مختلف مثل: قلب, کبد, ماهیچه اسکلتی, کلیه‌ها, مغز و به میزان کمتری در گلبول‌های قرمز یافت می‌شود، آلانین آمینوترانسفراز (ALT) هم یک آنزیم سیتوپلاسمی است و به‌طور فراوان در کبد وجود دارد. البته نمی‌توان گفت که این آنزیم به‌طور اختصاصی در کبد قرار دارد، اما کبد جایی است که بیشترین میزان فعالیت این آنزیم در آن رخ می‌دهد. بنابراین از این آنزیم می‌توان به‌عنوان شناساگر ویژه عملکرد کبدی استفاده نمود. گاماگلوتامیل ترانسفراز (GGT) یک پپتیدازاست و پپتیدها رابه اسیدهای آمینه یا مولکول‌های کوچکتر هیدرولیز می‌نماید، این آنزیم درگذشته به نام ترانس پپتیداز شناخته شده بوده است لیکن امروزه به نام گاماگلوتامیل ترانسفراز معروف است در غشا سلولی قرار دارد ودر بیماری‌های کبد، کیسه صفرا و پانکراس از این بافت‌ها آزاد می‌شود مقادیر زیادی از آنزیم گاماگلوتامیل ترانسفراز در پروستات وجود دارد و فعالیت آن در مردان 50 برابر بیشتر از زنان است، همچنین این آنزیم به‌عنوان یک تست حساس در اعتیاد به الکل مخفی به کارمیرود. افزایش این آنزیم در افرادی که در طولانی‌مدت فنوباربیتال و فنی توئین مصرف می‌کنند دیده می‌شود. درحیوانات آزمایشگاهی می‌تواند به درمان سرطان ریه کمک فروانی بکند وممکن است در آینده یکی از راه‌های مؤثر برای توقف و درمان سرطان ریه باشد. در این تحقیق اثرات محافظتی مقادیر سلنیم و منیزیم بر فعالیت آنزیم‌های کبدی در برابر مسمومیت با سرب بوده است تا بتواند اطلاعات مهمی در ارتباط با درمان مسمومیت ناشی از سرب با این ترکیبات را ارائه دهد و زمینه‌های افزایش حفاظت در برابر این فلز فراهم گردد.
منیزیم به حالت آزاد در طبیعت وجود ندارد؛ می‌توان آن را به‌صورت ترکیب با عناصر دیگری در طبیعت یافت؛ شکل آزاد و فلزی این عنصر به‌صورت مصنوعی قابل تهیه است. منیزیم یازدهمین عنصر فراوان در بدن انسان است و حضور آن برای همه سلول‌ها و حدود ۳۰۰ آنزیم ضروری است. منیزیم برای قلب، عضله و کلیه مهم و مفید است. منیزیم به‌عنوان کوفاکتور برای فعالیت تعداد زیادی از آنزیم‌ها ضروری است در بهبود سکته قلبی و تنظیم عملکرد قلبی عروقی نقش دارد (9). ضرورت وجود میزان مناسب از عناصر ضروری مثل منیزیم از طریق غذا و مکمل‌های خوراکی کاملاً مورد تأکید است (10). منیزیم یک عنصر مهم است که به‌عنوان کوفاکتور برخی آنزیم‌ها به‌ویژه آنزیم‌های دخیل در چرخه کربس به شمار می‌آید. منیزیم در فرآیندهای بسیاری مانند متابولیسم سلولی، ذخیره انرژی، فعال شدن پمپهای غشایی نقش دارد (1-11). جگر یا کبد بزرگترین غدد بدن است که در متابولیسم بدن مانند گوارش نقش دارد. خون دستگاه گوارش توسط ورید پورت جمع‌آوری شده و وارد کبد می‌شود و تمام موادی که در لوله گوارش جذب شده از کبد عبور می‌کنند. از دیگر فعالیت‌های کبد به تصفیه‌ی سموم و تبدیل کردن آن‌ها به مواد بی ضرر می‌باشد، همچنین متابولیسم داروها در بدن بر عهده کبد می‌باشد. آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) یک آنزیم موجود در سیتوپلاسم می‌باشد به‌طور طبیعی در بافت‌های مختلف مثل: قلب, کبد, ماهیچه اسکلتی, کلیه‌ها, مغز و به میزان کمتری در گلبول‌های قرمز یافت می‌شود، آلانین آمینوترانسفراز (ALT) هم یک آنزیم سیتوپلاسمی است و به‌طور فراوان در کبد وجود دارد. البته نمی‌توان گفت که این آنزیم به‌طور اختصاصی در کبد قرار دارد، اما کبد جایی است که بیشترین میزان فعالیت این آنزیم در آن رخ می‌دهد. بنابراین از این آنزیم می‌توان به‌عنوان شناساگر ویژه عملکرد کبدی استفاده نمود. گاماگلوتامیل ترانسفراز (GGT) یک پپتیدازاست و پپتیدها رابه اسیدهای آمینه یا مولکول‌های کوچکتر هیدرولیز می‌نماید، این آنزیم درگذشته به نام ترانس پپتیداز شناخته شده بوده است لیکن امروزه به نام گاماگلوتامیل ترانسفراز معروف است در غشا سلولی قرار دارد ودر بیماری‌های کبد، کیسه صفرا و پانکراس از این بافت‌ها آزاد می‌شود مقادیر زیادی از آنزیم گاماگلوتامیل ترانسفراز در پروستات وجود دارد و فعالیت آن در مردان 50 برابر بیشتر از زنان است، همچنین این آنزیم به‌عنوان یک تست حساس در اعتیاد به الکل مخفی به کارمیرود. افزایش این آنزیم در افرادی که در طولانی‌مدت فنوباربیتال و فنی توئین مصرف می‌کنند دیده می‌شود. درحیوانات آزمایشگاهی می‌تواند به درمان سرطان ریه کمک فروانی بکند وممکن است در آینده یکی از راه‌های مؤثر برای توقف و درمان سرطان ریه باشد. در این تحقیق اثرات محافظتی مقادیر سلنیم و منیزیم بر فعالیت آنزیم‌های کبدی در برابر مسمومیت با سرب بوده است تا بتواند اطلاعات مهمی در ارتباط با درمان مسمومیت ناشی از سرب با این ترکیبات را ارائه دهد و زمینه‌های افزایش حفاظت در برابر این فلز فراهم گردد.
مواد و روش کار
این تحقیق تجربی دارای تأییدیه کمیته اخلاق با شناسه IR.IAU.NAJAFABAD.REC. 1401.153 می‌باشد. در این پروژه از رت‌های بالغ با وزن متوسط 217 گرم استفاده گردید. این حیوانات از لانه حیوانات دانشگاه اصفهان سفارش داده شد و به لانه حیوانات دانشگاه آزاد اسلامی واحد فلاورجان منتقل گردید. حیوانات با دسترسی به آب وغذا مطابق باراهنمای انستیتوی ملی سلامت نگهداری شدند. در هر قفس 5 عدد را قرار گرفت و همچنین پوشال آن‌ها (خاک اره) یک روز در میان تعویض شد و میزان آب و غذای دریافتی حیوانات, روزانه مورد بررسی قرار گرفت. هر 10 روز یک بار قفس رت‌ها با ساولن 10درصد و الکل 70درصد ضد عفونی شد. قبل از انجام آزمایش رت‌ها وزن و گروه بندی شدند. حدود یک هفته رت‌ها با آنتی‌بیوتیک آموکسی سیلین قرنطینه شدند و بعد از یک هفته، مراحل عملی کار شروع شد. در این مطالعه 60 سر را نر در 12 گروه پنج تایی تقسیم شدند. غلظت مورد استفاده سرب کلرید عبارت از 280mg/kg در دوره کوتاه‌مدت و 80mg/kg دوره بلندمدت، غلظت منیزیم کلرید عبارت از 37/5mg/kg در دوره کوتاه‌مدت و 12/5mg/kg در دوره بلندمدت، غلظت سلنیم سلنیت عبارت از 25mg/kg هم برای دوره کوتاه‌مدت و هم دوره بلندمدت بوده است. محلول‌های فوق از نمک‌های نام برده در سرم فیزیولوژی قابل تزریق تهیه و به‌صورت روزانه توسط سرنگ انسولین به مقدار 5/0 میلی لیتر ازمحلول به‌صورت داخل صفاقی به مدت 15 و 45 روز تزریق گردید. تزریق درون صفاقی، معمول‌ترین و مهمترین روش تجویز داروها در جوندگان می‌باشد، چرا که محوطه‌ی صفاقی علاوه بر وسعت زیاد خود دارای رگ‌های فراوانی می‌باشد و لذا محلول‌هایی که در حجم‌های نسبتاً بالایی تزریق می‌شوند. در مدت کوتاهی بعد از تزریق وارد گردش خون عمومی می‌شوند. بایستی سر سوزن طوری تنظیم شود که نه به‌صورت افقی و نه به‌صورت کاملاً عمودی وارد شود چرا که در این صورت خطر آسیب به کلیه وجود دارد و لذا ورود سر سوزن باید مایل و با زاویه‌ای در حدود 10 درجه صورت پذیرد و علاوه بر این باید عمل تزریق در 1/4 پایینی شکم و کمی دورتر از خط وسط انجام گیرد تا از ورود سر سوزن به داخل مثانه خودداری شود.
پس از طی شدن بازه زمانی 15 روز عمل خون‌گیری در 6 گروه موردمطالعه در بازه کوتاه‌مدت و پس از گذشت 45 روز از 6 گروه موردمطالعه در بازه بلندمدت خون‌گیری انجام شد. عمل خون‌گیری 24 ساعت پس از آخرین تزریق به‌صورت مستقیم از قلب توسط سرنگ انجام می‌شود. قبل از خون‌گیری رت‌ها توسط ترازو وزن شده و درنهایت خون‌گیری از رت‌های بی‌هوش شده توسط کتامین و زایلزین انجام می‌شود (طبق مطالعات متابولیسمی و آزمایشگاهی نوعی از ماده بیهوشی را استفاده می‌کنیم که حداقل تداخل را با آنزیم‌های کبدی ازجمله سیتوکروم P450 داشته باشد. عمومی‌ترین ماده‌ی بیهوشی دهنده رت‌ها در متد پرفیوژن کبدی پنتوباربیتال با دوز mg/kg 50 داخل صفاقی (IP) است ولی بااین‌حال از کتامین (mg12/5) و دیازپارم (mg0/5) نیز در حجم ml350 استفاده می‌شود). برای جداسازی سرم خون رت‌ها ابتدا لوله‌ها به دستگاه سانتریفیوژ منتقل‌شده و با دور 4000 rpm به مدت 15 دقیقه سانتریفیوژ شد. بعد از پایان سانتریفیوژ بلافاصله سرم جدا می‌شود و در میکروتیوب‌ها ریخته می‌شود و تا زمان انجام آزمایش‌ها در دمای 20 – قرار گرفتند. برای تعیین پارامترهای موردبررسی نمونه‌های سرم به آزمایشگاه منتقل شد و تست‌های مربوط به عملکرد کبد AST,ALT,GGT توسط دستگاه اتوآنالایزر (Alpha- classic AT plus) و کیت شرکت پارس آزمون اندازه‌گیری شد. در این پژوهش متناسب با سطح سنجش داده‌ها و فرضیات آزمون‌های آماری از آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه و تست دانکن (One way ANOVA, Duncan Test) استفاده شده است و سطح خطای مجاز 05/0 در نظر گرفته شد و در این بررسی‌ها از نرم‌افزار SPSS20، version22 استفاده گردید.
پس از طی شدن بازه زمانی 15 روز عمل خون‌گیری در 6 گروه موردمطالعه در بازه کوتاه‌مدت و پس از گذشت 45 روز از 6 گروه موردمطالعه در بازه بلندمدت خون‌گیری انجام شد. عمل خون‌گیری 24 ساعت پس از آخرین تزریق به‌صورت مستقیم از قلب توسط سرنگ انجام می‌شود. قبل از خون‌گیری رت‌ها توسط ترازو وزن شده و درنهایت خون‌گیری از رت‌های بی‌هوش شده توسط کتامین و زایلزین انجام می‌شود (طبق مطالعات متابولیسمی و آزمایشگاهی نوعی از ماده بیهوشی را استفاده می‌کنیم که حداقل تداخل را با آنزیم‌های کبدی ازجمله سیتوکروم P450 داشته باشد. عمومی‌ترین ماده‌ی بیهوشی دهنده رت‌ها در متد پرفیوژن کبدی پنتوباربیتال با دوز mg/kg 50 داخل صفاقی (IP) است ولی بااین‌حال از کتامین (mg12/5) و دیازپارم (mg0/5) نیز در حجم ml350 استفاده می‌شود). برای جداسازی سرم خون رت‌ها ابتدا لوله‌ها به دستگاه سانتریفیوژ منتقل‌شده و با دور 4000 rpm به مدت 15 دقیقه سانتریفیوژ شد. بعد از پایان سانتریفیوژ بلافاصله سرم جدا می‌شود و در میکروتیوب‌ها ریخته می‌شود و تا زمان انجام آزمایش‌ها در دمای 20 – قرار گرفتند. برای تعیین پارامترهای موردبررسی نمونه‌های سرم به آزمایشگاه منتقل شد و تست‌های مربوط به عملکرد کبد AST,ALT,GGT توسط دستگاه اتوآنالایزر (Alpha- classic AT plus) و کیت شرکت پارس آزمون اندازه‌گیری شد. در این پژوهش متناسب با سطح سنجش داده‌ها و فرضیات آزمون‌های آماری از آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه و تست دانکن (One way ANOVA, Duncan Test) استفاده شده است و سطح خطای مجاز 05/0 در نظر گرفته شد و در این بررسی‌ها از نرم‌افزار SPSS20، version22 استفاده گردید.
یافته‌ها
بررسی اختلاف در گروه‌های مورد آزمایش میانگین فعالیت آنزیم AST در دو دوره کوتاه و بلندمدت از آزمون آماری آنالیز یک‌طرفه استفاده گردید. نتایج حاصل در قالب نمودار میله‌ای در شکل 1 قابل‌مشاهده است. تأثیر تیمارهای مختلف بر سطح AST سرم را طی 15 روز تزریق دوزهای مختلف عناصر به‌تنهایی یا ترکیبی تغییری در فعالیت این آنزیم ایجاد نکرد. مطابق شکل 1 تأثیر تیمارهای مختلف بر سطح SGOT سرم را طی 45 روز را نشان می‌دهد فعالیت AST در دو گروه دریافت‌کننده سرب کلرید و منیزیم کلرید (باهم تفاوت معنی‌دار نداشتند) به‌طور معنی‌دار کاهش یافت (0/001>p) کاهش فعالیت در گروه دریافت‌کننده کلرید منیزیم شدیدتر و نسبت به سایر گروه‌ها رخ داد و در گروه دریافت‌کننده سرب کلرید فقط نسبت به کنترل و گروه دریافت‌کننده سرب کلرید +سدیم سلنیت مشاهده گردید. جهت بررسی اختلاف در گروه‌های مورد آزمایش میانگین فعالیت آنزیم ALT در دو دوره کوتاه و بلندمدت از آزمون آماری آنالیز یک‌طرفه استفاده گردید. نتایج حاصل در قالب نمودار میله‌ای در شکل 2 و 3 قابل‌مشاهده است. شکل 2 در بازه 15 روزه در مورد آنزیم ALT را نشان می‌دهد افزایش معنی‌دار (p<0.05) فقط در گروه دریافت‌کننده سرب کلرید +سدیم سلنیت نسبت به سایر گروه‌ها مشاهده گردید و میان سایر تیمارها هیچ اختلاف معناداری مشاهده نشد.
طبق شکل 3 در بازه 45 روزه در مورد ALT افزایش معنی‌دار (p<0/01) فقط در گروه دریافت‌کننده سرب کلرید +سدیم سلنیت نسبت به سایر گروه‌ها مشاهده شد که احتمالاً نشان‌دهنده اثرات سینرژیسم این دو عنصر بر فعالیت آنزیم است. میان سایر تیمارها اختلاف معناداری مشاهده نگردید. جهت بررسی وجود یا عدم وجود اختلاف در گروه‌های موردبررسی در ارتباط با میانگین فعالیت آنزیم GGT در دو دوره کوتاه (15 روزه) و بلندمدت (45 روزه) از آزمون آماری آنالیز یک‌طرفه استفاده گردید. نتایج حاصل در قالب نمودار میله‌ای در شکل 4 و 5 قابل‌مشاهده می‌باشد. شکل 4 تأثیر تیمارهای مختلف بر سطح GGT سرم را طی 15 روز را نشان می‌دهد. ستون نشان‌دهنده میانگین± انحراف معیار 5 نمونه آزمایشی است. در مورد آنزیم GGT، فعالیت آنزیم در گروه دریافت‌کننده سرب کلرید + منیزیم کلرید کمتر از سایر گروه‌ها بود که بر اساس تست LSD با گروه کنترل اختلاف معنی‌دار نشان داد (p<0.01) به نظر می‌رسد سرب کلرید و منیزیم کلرید بر فعالیت GGT دارای اثرات سینرژیسم کاهنده است. میان سایر تیمارها اختلاف معناداری مشاهده نشد. طبق شکل 5 تأثیر تیمارهای مختلف بر سطح GGT سرم را طی 45 روز را نشان می‌دهد. ستون نشان‌دهنده میانگین±انحراف معیار 5 نمونه آزمایشی است. فعالیت GGT در گروه دریافت‌کننده سدیم سلنیت نسبت به گروه‌های دیگر (کنترل، منیزیم کلرید و سرب کلرید +منیزیم کلرید) کاهش معنی‌دار نشان داد (0.05p<).
شکل (1): مقایسه فعالیت آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز در بین گروه‌های مختلف دوره بلندمدت (IU/L)
***کاهش معنی‌دار 0.001p< در گروه دریافت‌کننده کلرید سرب و کلرید منیزیم نسبت به سایر گروه‌ها
***کاهش معنی‌دار 0.001p< در گروه دریافت‌کننده کلرید سرب و کلرید منیزیم نسبت به سایر گروه‌ها
a بین این سه گروه تفاوت معنی‌دار نیست
شکل (2): مقایسه فعالیت آنزیم آلانین آمینوترانسفراز در بین گروه‌های مختلف دوره کوتاه‌مدت (IU/L)
*افزایش معنی‌دار 0.05p< در گروه دریافت‌کننده کلرید سرب+سدیم سلنیت نسبت به سایر گروه‌ها
.png)
شکل (3): مقایسه فعالیت آنزیم آلانین آمینوترانسفراز در بین گروه‌های مختلف دوره بلندمدت (IU/L)
**افزایش معنی‌دار p<0.01 در گروه دریافت‌کننده کلرید سرب+سدیم سلنیت نسبت به سایر گروه‌ها
.png)
شکل (4): مقایسه فعالیت آنزیم گاماگلوتامیل ترانسفراز بین گروه‌های مختلف دوره کوتاه‌مدت (IU/L)
*کاهش معنی‌دار p<0.05 در گروه دریافت‌کننده کلرید سرب+منیزیم فقط نسبت به کنترل بر اساس تست LSD
.png)
شکل (5): مقایسه فعالیت آنزیم گاماگلوتامیل ترانسفراز بین گروه‌های مختلف دوره بلندمدت (IU/L)
*کاهش معنی‌دار p<0.05 در گروه دریافت‌کننده سدیم سلنیت نسبت به سایر گروه‌ها
a بین این سه گروه تفاوت معنی‌دار نیست
بحث و نتیجه‌گیری
شکل (2): مقایسه فعالیت آنزیم آلانین آمینوترانسفراز در بین گروه‌های مختلف دوره کوتاه‌مدت (IU/L)
*افزایش معنی‌دار 0.05p< در گروه دریافت‌کننده کلرید سرب+سدیم سلنیت نسبت به سایر گروه‌ها
شکل (3): مقایسه فعالیت آنزیم آلانین آمینوترانسفراز در بین گروه‌های مختلف دوره بلندمدت (IU/L)
**افزایش معنی‌دار p<0.01 در گروه دریافت‌کننده کلرید سرب+سدیم سلنیت نسبت به سایر گروه‌ها
شکل (4): مقایسه فعالیت آنزیم گاماگلوتامیل ترانسفراز بین گروه‌های مختلف دوره کوتاه‌مدت (IU/L)
*کاهش معنی‌دار p<0.05 در گروه دریافت‌کننده کلرید سرب+منیزیم فقط نسبت به کنترل بر اساس تست LSD
شکل (5): مقایسه فعالیت آنزیم گاماگلوتامیل ترانسفراز بین گروه‌های مختلف دوره بلندمدت (IU/L)
*کاهش معنی‌دار p<0.05 در گروه دریافت‌کننده سدیم سلنیت نسبت به سایر گروه‌ها
a بین این سه گروه تفاوت معنی‌دار نیست
نتایج این مطالعه نشان داد که تزریق هم‌زمان سرب و سدیم سلنیت منجر به اختلال متابولیسمی درکبدرت به‌وسیله اختلال پارامترهای بیوشیمیایی و استرس اکسیداتیو می‌شود با توجه به تغییرات آنزیمی به‌صورت افزایش ALT در دوره‌ی کوتاه‌مدت (15 روز) و بلندمدت (45 روز) می‌گردد، که احتمالاً نشان‌دهنده اثرات سینرژیسم سرب کلرید و سلنیم بر فعالیت ALT می‌باشد. بنابراین اثر محافظتی سدیم سلنیت در برابر سرب کلرید رد می‌شود. با توجه به افزایش نامحسوس فعالیت ALT هنگام تزریق سرب کلرید انتظار می‌رود که علت این امر ناکافی بودن دوز تزریقی یا کم بودن بازه زمانی تزریق باشد. با تزریق منیزیم کلرید به‌تنهایی در بازه کوتاه‌مدت (15 روز) تغییرات معناداری در فعالیت ALT در مقایسه با گروه شاهد مشاهده نشد.
آنزیم AST در دوره کوتاه‌مدت (15 روز) تغییرات معناداری نسبت به گروه شاهد مشاهده نگردید لیکن در دوره بلندمدت (45 روز) گروه دریافت‌کننده سرب کلرید نسبت به گروه شاهد کاهش معناداری مشاهده گردید که کاهش میزان AST در این بازه زمانی به دلیل تأثیر سرب کلرید بر کلیه‌های را و ایجاد بیماری حاد کلیوی حاصل شده است. در گروه دریافت‌کننده منیزیم کلرید در دوره بلندمدت (45 روز) کاهش معناداری نسبت به گروه شاهد و باقی تیمارها مشاهده شد آنزیم‌های AST و ALT برای انجام فعالیت خود به ویتامین B6 احتیاج دارند زیرا این ویتامین به‌عنوان کوآنزیم، عمل انتقال عامل آمین (ترناس آمیناز) از یک اسیدآمینه بر روی یک اسیدآلفاستونیک را بر عهده دارد (12). در صورت کمبود این ویتامین میزان فعالیت آنزیم‌های مذکور کاهش می‌یابد از طرفی منیزیم کلرید باعث در دسترس قرار گرفتن ویتامین B6 برای سلول‌های زیستی می‌شود ازآنجایی‌که در تغذیه رت‌ها منبعی برای رساندن ویتامین B6 به آن‌ها وجود نداشته است، این احتمال وجود دارد که کاهش فعالیت AST در حضور منیزیم به دلیل کاهش B6 در آنزیم‌های کبدی باشد.
آنزیم GGT در بازه زمانی کوتاه‌مدت (15 روز) گروه دریافت‌کننده هم‌زمان سرب کلرید و منیزیم کلرید در مقایسه با گروه شاهد کاهش معناداری مشاهده گردید که احتمالاً به نظر می‌رسد کلرید سرب و منیزیم کلرید بر فعالیت GGT دارای اثرات سینرژیسم کاهنده است. در بازه‌ی زمانی بلندمدت (45 روز) گروه دریافت‌کننده سرب کلرید در مقایسه با گروه شاهد کاهش معناداری مشاهده شد که دلیل آن احتمالاً کم‌کاری تیروئید ناشی از کاهش هورمون تحریک‌کننده تیروئید و افزایش تیروکسین تحت تأثیر سرب می‌باشد (13). گروه دریافت‌کننده سدیم سلنیت نسبت به گروه شاهد کاهش معناداری مشاهده گردید که ناشی از خاصیت آنتی‌اکسیدانی این عنصر می‌باشد (14) و طبق نتایج این مطالعه آنزیم AST در دوره 15 روزه با تزریق نمک‌های مذکور به‌تنهایی یا به‌صورت ترکیبی تغییری در فعالیت این آنزیم مشاهده نگردید لیکن در دوره 45 روزه با تزریق منیزیم کلرید و سرب کلرید کاهش فعالیت AST مشاهده گردید کاهش فعالیت در گروه دریافت‌کننده منیزیم کلرید شدیدتر و نسبت به سایر گروه‌ها رخ داد که می‌تواند ناشی از تأثیرات این عنصر بر ویتامین B6 باشد و در گروه دریافت‌کننده کلرید سرب فقط نسبت به کنترل و گروه دریافت‌کننده کلرید سرب+سلنیت مشاهده شد که می‌توان نتیجه گرفت که سرب و سلنیم اثرات سینرژیسم افزایشی بر روی فعالیت آنزیم دارند. آنزیم ALT در دوره 15 روزه با تزریق سرب کلرید همراه با سدیم سلنیت افزایش فعالیت این آنزیم مشاهده گردید که ناشی از تأثیرات سینرژیسم افزایشی این دو عنصر بر فعالیت این آنزیم است، همچنین در دوره 45 روزه با تزریق منیزیم کلرید کاهش فعالیت این آنزیم مشاهده گردید و با تزریق سرب کلرید همراه با سدیم سلنیت افزایش فعالیت ALT مشاهده گردید. آنزیم GGT در دوره 15 روزه با تزریق سرب کلرید همراه با منیزیم کلرید کاهش فعالیت این آنزیم نسبت به گروه دریافت‌کننده سرب کلرید مشاهده گردید که می‌تواند ناشی از تأثیرات سینرژیسم کاهشی این دو عنصر یا اثرات محافظتی منیزیم در برابر سرب باشد همچنین در دوره 45 روزه با تزریق سدیم سلنیت کاهش فعالیت این آنزیم مشاهده گردید که می‌تواند ناشی از خاصیت آنتی‌اکسیدانی این عنصر باشد. با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه تجربی می‌توان نتیجه گرفت که عناصر منیزیم و سلنیم در حضور سرب، تنها منیزیم خاصیت محافظتی از خود نشان داد و سلنیم موجب تشدید مسمومیت گردید لذا ازجمله مشکلات و محدودیت‌های طرح در حین اجرا می‌توان به دسترسی دشوار ترکیبات شیمیایی به‌خصوص سلنیم اشاره کرد همچنین دقت و محاسبات دقیق در ساخت غلظت محلول‌ها زیرا ساخت محلول با غلظت بالا موجب از بین رفتن رت‌ها و محلول‌هایی با غلظت کم عدم مشاهده‌ی نتیجه را در بر دارد. پیشنهاد می‌شود برای بررسی دقیق‌تر مطالعاتی در دوزهای بالاتر سرب انجام پذیرد.
شکرزاده و همکاران (اسفند 1391) در مطالعه‌ای به بررسی نقش محافظتی سلنیم در جلوگیری از آسیب بافتی ناشی از دیازینون در موش‌های صحرایی پرداخته و نشان دادند که دیازینون توانایی ایجاد آسیب در بافت کبد را داراست هرچند در بافت کلیه آسیب کمتری ایجاد کرد و نشان داده شد که سلنیوم در دوز 0/5MG/KG قادر به کاهش این آسیب بود ولی زمانی که دوز آن افزایش می‌یافت خود به‌عنوان یک عامل آسیب‌زا عمل کرده و منجر به نکروز و فیبروز می‌شود (15).
مشتاقی و همکاران (بهار 1394) در مطالعه‌ای به بررسی اثرات مقایسه‌ای سرب و روی بر غلظت سرمی پارامترهای مرتبط با عملکرد کبد در رت نر پرداختند و نشان دادند که تغییرات ایجادشده توسط سرب بر فعالیت آنزیم‌های اندازه‌گیری شده به مدت‌زمان تأثیر بستگی دارد. این تغییرات بیانگر آسیب سلول کبدی یا اختلالات ایجادشده در متابولیسم بافت کبد می‌باشد. از سوی دیگر افزایش دوز تزریقی روی اثرات توکسیسیته در سنتز برخی از این آنزیم‌ها ازجمله) LDH 53/3درصد (از خود نشان داد (16).
مختاری و همکاران (تابستان 1386) در مطالعه‌ای به بررسی تأثیر خوراکی سرب بر غلظت هورمون‌های تیروئیدی و آنزیم‌های کبدی در موش صحرایی پرداختند و نشان دادند بررسی‌های آماری نشان داد غلظت هورمون T4 و آنزیم‌های ALT و AST به دنبال دریافت مقادیر مختلف استات سرب نسبت به گروه کنترل اختلاف معنی‌داری نشان نمی‌دهند درحالی‌که غلظت هورمون T4 افزایش معنی‌دار و غلظت هورمون TSH و آنزیم ALP کاهش معنی‌داری نسبت به گروه کنترل نشان دادند با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، می‌توان نتیجه گرفت سرب بر فعالیت غده تیروئید اثر منفی دارد و احتمالاً از طریق مهار یدیناسیون T4 باعث آسیب غده‌ی تیروئید می‌شود. سرب مهار جذب دوپامین آزادسازی هورمون TSH را نیز کاهش می‌دهد همچنین سرب با اثر بر روی نفوذپذیری غشاء سلول‌های کبدی غلظت سرمی آنزیم‌ها را تغییر می‌دهد و به نظر می‌رسد سرب اثر سمی بر فعالیت غده تیروئید و کبد دارد (2-3). حاجی وندی و همکاران (1388) در مطالعه‌ای به بررسی اثرات هیستوکمیکال استات سرب بر کبد موش صحرایی پرداخته ونشان دادند که استات سرب اگر در معرض طولانی‌مدت باشد، باعث آسیب وسیع در بافت‌های کبدی شده و همچنین موجب تأثیرات قابل‌ملاحظه‌ای بر میزان آنزیم‌های کبدی می‌شود (17).
مردای و همکاران (آبان 1393) در مطالعه‌ای به بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی منیزیم در کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از تزریق درون صفاقی تتراکلریدکربن در موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار پرداختند و نشان دادند در گروه مسموم شده با تتراکلریدکربن، میزان آنزیم‌های آسپارتات آمینوترانسفراز، آلکالین فسفاتاز، گاماگلوتامیل ترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز افزایش معنی‌دار و میزان آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز کاهش معنی‌داری در مقایسه با گروه کنترل سالم را نشان داده است در گروه تیمار با سولفات منیزیم و با دوز 15/0 گرم بر کیلوگرم وزن بدن میزان آنزیم‌های آسپارتات آمینوترانسفراز، آلکالین فسفاتاز، گاماگلوتامیل ترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز کاهش معنی‌دار و میزان آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز افزایش معنی‌داری را نسبت به گروه کنترل مسموم نشان داده است. سولفات منیزیم با دارا بودن خاصیت آنتی‌اکسیدانی اثرات اکسیداتیو کبدی ناشی از تتراکلرید کربن را بهبود بخشیده است (2-11).
آنزیم AST در دوره کوتاه‌مدت (15 روز) تغییرات معناداری نسبت به گروه شاهد مشاهده نگردید لیکن در دوره بلندمدت (45 روز) گروه دریافت‌کننده سرب کلرید نسبت به گروه شاهد کاهش معناداری مشاهده گردید که کاهش میزان AST در این بازه زمانی به دلیل تأثیر سرب کلرید بر کلیه‌های را و ایجاد بیماری حاد کلیوی حاصل شده است. در گروه دریافت‌کننده منیزیم کلرید در دوره بلندمدت (45 روز) کاهش معناداری نسبت به گروه شاهد و باقی تیمارها مشاهده شد آنزیم‌های AST و ALT برای انجام فعالیت خود به ویتامین B6 احتیاج دارند زیرا این ویتامین به‌عنوان کوآنزیم، عمل انتقال عامل آمین (ترناس آمیناز) از یک اسیدآمینه بر روی یک اسیدآلفاستونیک را بر عهده دارد (12). در صورت کمبود این ویتامین میزان فعالیت آنزیم‌های مذکور کاهش می‌یابد از طرفی منیزیم کلرید باعث در دسترس قرار گرفتن ویتامین B6 برای سلول‌های زیستی می‌شود ازآنجایی‌که در تغذیه رت‌ها منبعی برای رساندن ویتامین B6 به آن‌ها وجود نداشته است، این احتمال وجود دارد که کاهش فعالیت AST در حضور منیزیم به دلیل کاهش B6 در آنزیم‌های کبدی باشد.
آنزیم GGT در بازه زمانی کوتاه‌مدت (15 روز) گروه دریافت‌کننده هم‌زمان سرب کلرید و منیزیم کلرید در مقایسه با گروه شاهد کاهش معناداری مشاهده گردید که احتمالاً به نظر می‌رسد کلرید سرب و منیزیم کلرید بر فعالیت GGT دارای اثرات سینرژیسم کاهنده است. در بازه‌ی زمانی بلندمدت (45 روز) گروه دریافت‌کننده سرب کلرید در مقایسه با گروه شاهد کاهش معناداری مشاهده شد که دلیل آن احتمالاً کم‌کاری تیروئید ناشی از کاهش هورمون تحریک‌کننده تیروئید و افزایش تیروکسین تحت تأثیر سرب می‌باشد (13). گروه دریافت‌کننده سدیم سلنیت نسبت به گروه شاهد کاهش معناداری مشاهده گردید که ناشی از خاصیت آنتی‌اکسیدانی این عنصر می‌باشد (14) و طبق نتایج این مطالعه آنزیم AST در دوره 15 روزه با تزریق نمک‌های مذکور به‌تنهایی یا به‌صورت ترکیبی تغییری در فعالیت این آنزیم مشاهده نگردید لیکن در دوره 45 روزه با تزریق منیزیم کلرید و سرب کلرید کاهش فعالیت AST مشاهده گردید کاهش فعالیت در گروه دریافت‌کننده منیزیم کلرید شدیدتر و نسبت به سایر گروه‌ها رخ داد که می‌تواند ناشی از تأثیرات این عنصر بر ویتامین B6 باشد و در گروه دریافت‌کننده کلرید سرب فقط نسبت به کنترل و گروه دریافت‌کننده کلرید سرب+سلنیت مشاهده شد که می‌توان نتیجه گرفت که سرب و سلنیم اثرات سینرژیسم افزایشی بر روی فعالیت آنزیم دارند. آنزیم ALT در دوره 15 روزه با تزریق سرب کلرید همراه با سدیم سلنیت افزایش فعالیت این آنزیم مشاهده گردید که ناشی از تأثیرات سینرژیسم افزایشی این دو عنصر بر فعالیت این آنزیم است، همچنین در دوره 45 روزه با تزریق منیزیم کلرید کاهش فعالیت این آنزیم مشاهده گردید و با تزریق سرب کلرید همراه با سدیم سلنیت افزایش فعالیت ALT مشاهده گردید. آنزیم GGT در دوره 15 روزه با تزریق سرب کلرید همراه با منیزیم کلرید کاهش فعالیت این آنزیم نسبت به گروه دریافت‌کننده سرب کلرید مشاهده گردید که می‌تواند ناشی از تأثیرات سینرژیسم کاهشی این دو عنصر یا اثرات محافظتی منیزیم در برابر سرب باشد همچنین در دوره 45 روزه با تزریق سدیم سلنیت کاهش فعالیت این آنزیم مشاهده گردید که می‌تواند ناشی از خاصیت آنتی‌اکسیدانی این عنصر باشد. با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه تجربی می‌توان نتیجه گرفت که عناصر منیزیم و سلنیم در حضور سرب، تنها منیزیم خاصیت محافظتی از خود نشان داد و سلنیم موجب تشدید مسمومیت گردید لذا ازجمله مشکلات و محدودیت‌های طرح در حین اجرا می‌توان به دسترسی دشوار ترکیبات شیمیایی به‌خصوص سلنیم اشاره کرد همچنین دقت و محاسبات دقیق در ساخت غلظت محلول‌ها زیرا ساخت محلول با غلظت بالا موجب از بین رفتن رت‌ها و محلول‌هایی با غلظت کم عدم مشاهده‌ی نتیجه را در بر دارد. پیشنهاد می‌شود برای بررسی دقیق‌تر مطالعاتی در دوزهای بالاتر سرب انجام پذیرد.
شکرزاده و همکاران (اسفند 1391) در مطالعه‌ای به بررسی نقش محافظتی سلنیم در جلوگیری از آسیب بافتی ناشی از دیازینون در موش‌های صحرایی پرداخته و نشان دادند که دیازینون توانایی ایجاد آسیب در بافت کبد را داراست هرچند در بافت کلیه آسیب کمتری ایجاد کرد و نشان داده شد که سلنیوم در دوز 0/5MG/KG قادر به کاهش این آسیب بود ولی زمانی که دوز آن افزایش می‌یافت خود به‌عنوان یک عامل آسیب‌زا عمل کرده و منجر به نکروز و فیبروز می‌شود (15).
مشتاقی و همکاران (بهار 1394) در مطالعه‌ای به بررسی اثرات مقایسه‌ای سرب و روی بر غلظت سرمی پارامترهای مرتبط با عملکرد کبد در رت نر پرداختند و نشان دادند که تغییرات ایجادشده توسط سرب بر فعالیت آنزیم‌های اندازه‌گیری شده به مدت‌زمان تأثیر بستگی دارد. این تغییرات بیانگر آسیب سلول کبدی یا اختلالات ایجادشده در متابولیسم بافت کبد می‌باشد. از سوی دیگر افزایش دوز تزریقی روی اثرات توکسیسیته در سنتز برخی از این آنزیم‌ها ازجمله) LDH 53/3درصد (از خود نشان داد (16).
مختاری و همکاران (تابستان 1386) در مطالعه‌ای به بررسی تأثیر خوراکی سرب بر غلظت هورمون‌های تیروئیدی و آنزیم‌های کبدی در موش صحرایی پرداختند و نشان دادند بررسی‌های آماری نشان داد غلظت هورمون T4 و آنزیم‌های ALT و AST به دنبال دریافت مقادیر مختلف استات سرب نسبت به گروه کنترل اختلاف معنی‌داری نشان نمی‌دهند درحالی‌که غلظت هورمون T4 افزایش معنی‌دار و غلظت هورمون TSH و آنزیم ALP کاهش معنی‌داری نسبت به گروه کنترل نشان دادند با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، می‌توان نتیجه گرفت سرب بر فعالیت غده تیروئید اثر منفی دارد و احتمالاً از طریق مهار یدیناسیون T4 باعث آسیب غده‌ی تیروئید می‌شود. سرب مهار جذب دوپامین آزادسازی هورمون TSH را نیز کاهش می‌دهد همچنین سرب با اثر بر روی نفوذپذیری غشاء سلول‌های کبدی غلظت سرمی آنزیم‌ها را تغییر می‌دهد و به نظر می‌رسد سرب اثر سمی بر فعالیت غده تیروئید و کبد دارد (2-3). حاجی وندی و همکاران (1388) در مطالعه‌ای به بررسی اثرات هیستوکمیکال استات سرب بر کبد موش صحرایی پرداخته ونشان دادند که استات سرب اگر در معرض طولانی‌مدت باشد، باعث آسیب وسیع در بافت‌های کبدی شده و همچنین موجب تأثیرات قابل‌ملاحظه‌ای بر میزان آنزیم‌های کبدی می‌شود (17).
مردای و همکاران (آبان 1393) در مطالعه‌ای به بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی منیزیم در کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از تزریق درون صفاقی تتراکلریدکربن در موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار پرداختند و نشان دادند در گروه مسموم شده با تتراکلریدکربن، میزان آنزیم‌های آسپارتات آمینوترانسفراز، آلکالین فسفاتاز، گاماگلوتامیل ترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز افزایش معنی‌دار و میزان آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز کاهش معنی‌داری در مقایسه با گروه کنترل سالم را نشان داده است در گروه تیمار با سولفات منیزیم و با دوز 15/0 گرم بر کیلوگرم وزن بدن میزان آنزیم‌های آسپارتات آمینوترانسفراز، آلکالین فسفاتاز، گاماگلوتامیل ترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز کاهش معنی‌دار و میزان آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز افزایش معنی‌داری را نسبت به گروه کنترل مسموم نشان داده است. سولفات منیزیم با دارا بودن خاصیت آنتی‌اکسیدانی اثرات اکسیداتیو کبدی ناشی از تتراکلرید کربن را بهبود بخشیده است (2-11).
تشکر و قدردانی
مطالعه حاصل پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه آزاد اسلامی واحد فلاورجان بوده است. از کارکنان آزمایشگاهی دانشگاه فلاورجان که نهایت همکاری را در انجام این پروژه داشته‌اند کمال تقدیر و تشکر را داریم.
نوع مطالعه: پژوهشي(توصیفی- تحلیلی) |
موضوع مقاله:
بیوشیمی
فهرست منابع
1. Sadeghi Hashjin G, Dehravie M, Arab HA, Mohammadyar L. Effects of choronic lead poisoning on risky behaviors in mice. J Shaheed Sadoghi Univ Med Sci2010;18(3): 159-63 (Persian) [URL]
2. Moshtaghie AA, Ani M, Mirhashemi SM. Comparative effects of lead on serum, liver and brain high molecular weight alkaline phosphatase in rats. Pak J Biol Sci 2006;9(12): 2278-82 [DOI:10.3923/pjbs.2006.2278.2282]
3. Mokhtari M, Shariati M, Gashmardi N. The effect of oral lead on the concentration of thyroid hormones and liver enzymes in rats. Hormozgan Med J 1386;11(2): 115-20 (Persian) [Google Scholar]
4. Garmabi B, Jafarisani M, Khastar H. Improvement of renal oxidative stress and function in lead acetate- induced renal toxicity in rats followed by ascorbic acid consumption. J Knowledge Health 2019;14(2): 33-7 (Persian) [Google Scholar]
5. Fathi F, Mehrpour M, Arefi Oskoui A. investigating the role of serum selenium in parkinsons disease. Res Med 1392;37(2): 90-2 (persian) [URL]
6. Moshtaghie AA. modern clinical biochemistry. isfahan: academic jihad (2017).
7. Aminipor M, Barkhordari Firouz Abadi A, Ehram Poush Mh, Hakiman Am.Determining blood lead concentration of lead and zinc mine works. J Med Res 1999;16(2)24-30
8. Wani AL, Ara A, Usmani JA. Interdiscipline Toxicol Pub Online 2015;8(2)55-64 [DOI:10.1515/intox-2015-0009] [PMID] [PMCID]
9. Akbaeadeh S, Aani M, Moshtaghi AA, Et Al. Effects of magnesium on erythrocyte sodium-lithium countertransport and some of plasma biochemical parameters in rabbit. Iran South Med J 2009;11(2): 116-22 (Persian) [Google Scholar]
10. Ramezan Zadeh Late Roudi T, Moshtaghi AA. Comparative effects of lead and magnesium on serom parameters related to kidney function in male wistar rats. Iranian Congress Of Trace Elements Hamadan-Iran. 2005;22(1): 107 (Persian)
11. Moradi F, Eidi A, Mortazavi P. Antioxidant effects of magnesium in reducing oxidative stress by injected via an intraperitoneally carbon tetrachloride in the wistar male adult rats. Yumsj 2014;19(8): 91 (persian) [URL]
12. Ebrahmi Daryani N, Taher M, Shirzad S. Liver enzyme disorder. J Med Organ Islam Rep Iran 2002;30(1): 119.
13. Nouri S, Zoghi A, Sharifi M R, Et Al. Evaluation of thyroid hormones in patients with lead poisoning. Tehran Univ Med J 2018;76(7): 477-83(Persian) [URL]
14. El-Demerdash F. Antioxidant effect of vitamin e and selenium on lipid peroxidation, enzyme activities and biochemical parameters in rats exposed to aluminum. J Trace Elem Med Biol 2004;18(1): 113-21 [DOI:10.1016/j.jtemb.2004.04.001] [PMID]
15. Shokrzadeh M, Abbasi A, Shadborestan A, Omidi M, Jivad F. The protective role of selenium in preventing tissue damage induced by diazinon in rats. J Mazandaran Univ Med Sci 2013;23(98): 92-8 (Persian) [Google Scholar]
16. Moshtaghi E, Moshtaghi AA, Nayeri H, Investigating the comparative effects of lead and zinc on the serum concentration of parameters related ti liver function in male rats. Iranian Congress Of Trace Elements Hamadan-Iran. 2005;22(1): 16 (Persian)
17. Hajivandi A, Movahed A, Akbarzadeh S. Investigating the histochemical effects of lead acetate on rat liver. Iran South Med J 2010 (Persian)
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
