پیش‌زمینه و هدف: هدف از این مطالعه مقایسه‌ی تغییرات فعالیت آنتی‌‌اکسیدانی و میزان جمع‌‌آوری رادیکال‌‌های آزاد در شرایط in vitro توسط عصاره‌‌های متانولی بخش‌های مختلف گیاهان بارهنگ، شبدر، کندر و گردو است.

مواد و روش‌ کار: برای این کار عصاره‌‌ها با روش‌‌های سنجش قدرت آنتی‌‌اکسیدانی FRAP، DPPH وABTS مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. محتوای فنول و فلاونوئید تام نیز در نمونه‌‌های گیاهی ذکر شده با روش‌‌های اسپکتروفتومتری UV/Vis تعیین شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که IC₅₀ در مهار رادیکال پایدار DPPH برای عصاره‌‌ استخوان مغز گردو 93/2 است. بررسی سنجش‌های ABTS وFRAP نیز نشان داد که عصاره‌‌های استخوان مغز گردو، پوسته سبز گردو و بارهنگ نسبت به عصاره‌‌های دیگر فعال‌تر بوده و فعالیت آنتی‌‌اکسیدانی بالاتری را نشان می‌‌دهند. بررسی محتوای فلاونوئیدی و فنولی تام عصاره‌‌ها نیز بیانگر این است که به ترتیب عصاره‌‌ بارهنگ دارای بیشترین محتوای فلاونوئیدی و همچنین همه عصاره‌‌ها به‌جز کندر دارای بیشترین محتوای فنولی می‌‌باشند.

بحث و نتیجه‌گیری: این تحقیق نشان داد که بین محتوای فنولی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها ارتباط مستقیمی وجود دارد. شبدر باوجود بالا بودن میزان ترکیبات فنولی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی کم‌تر از حد انتظاری نشان داد. نتیجه آن‌که فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌های گیاهی فقط بر اساس محتوای فنولی آن‌ها توضیح داده نمی‌شوند. بلکه نیازمند موارد دیگر نیز هستند؛ و با توجه به این‌که ترکیبات فنولی با ساختار مختلف، فعالیت آنتی‌اکسیدانی متنوعی دارند. درنتیجه به‌طورقطع نمی‌‌توان گفت همیشه رابطه مستقیمی بین فعالیت آنتی‌‌اکسیدانی و میزان ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی نمونه‌‌ها وجود دارد.