پیش‌زمینه و هدف: مجرای شریانی باز یک یافته شایع در نوزادان نارس است و می‌تواند باعث ایجاد عوارض خطیری مثل خونریزی داخل مغزی، انتروکولیت نکروزان و دیسبلازی ریوی در نوزاد بشود (1). هدف ما از این مطالعه مشخص کردن میزان مؤثر بودن علائم بالینی در تشخیص مجرای شریانی باز در نوزادان نارس است.

مواد و روش انجام کار: در این مطالعه 61 نوزاد نارس با وزن 500 تا 2100 گرم و سن حاملگی 24 تا 34 هفته حاملگی در زمان 48 تا 72 ساعت بعد از تولد موردبررسی بالینی شامل سوفل قلبی، جلو سینه هیبردینامیک، فشارخون، تعداد ضربان قلب، شدت نبض پشت پایی  و بهتر شدن وضعیت تنفسی در طی 48 تا 72 ساعت بعد از تولد قرار گرفتند. بررسی اکوکاردیوگرافی توسط کاردیولوزیست اطفال که از نتایج معاینات بالینی اطلاع نداشت، انجام گردید. نوزادان با آنومالی‌های مادرزادی، عفونت منتشر خونی، خونریزی داخل مغزی، بیماری‌های مادرزادی قلبی و انتروکولیت نکروزان از مطالعه خارج شدند.

نتایج: از 61 نوزاد نارس مطالعه شده،14 نوزاد دارای مجرای شریانی باز همراه با تغییرات همودینامیک و شانت چپ به راست (PDA+) بودند. در 5 نوزاد مجرای شریانی باز کوچک بدون تغییرات همودینامیک در اکوکاردیوگرافی (PDA-) وجود داشت. در 42 نوزاد مجرای شریانی بسته بود (PDA-). از علائم بالینی بررسی شده سوفل قلبی، تعداد ضربان قلب، شدت نبض پشت پایی  و فشارخون سیستولی و دیاستولی در دو گروه باهم تفاوت معنی‌داری نداشتند؛ اما تعداد نوزادانی که قفسه سینه هیبردینامیک داشتند و یا دچار عدم بهبودی وضعیت تنفسی در طی 48 تا 72 ساعت بعد از تولد شده بودند، در گروه PDA+به‌صورت معناداری بیشتر بود (P=0.01).

بحث و نتیجه‌گیری: در سه روز اول بعد از تولد در نوزادان نارس، علائم بالینی به‌تنهایی برای تشخیص مجرای شریانی کافی نمی‌باشند و انجام اکوکاردیوگرافی روتین برای تشخیص زودرس مجرای شریانی باز در نوزادان نارس در چند روز اول بعد از تولد ضروری می‌باشد. دو یافته بالینی شامل قفسه سینه هیپردینامیک و بدتر شدن وضعیت تنفسی در 48 تا 72 ساعت بعد از تولد، حساسیت بیشتری در تشخیص بالینی PDA در نوزادان نارس را دارند و برای تشخیص زودرس PDA در نوزادان نارس در کنار اکوکاردیوگرافی کمک‌کننده می‌باشند.