پیش زمینه و هدف: بیماری‌های گوارشی نمایانگر بخش بزرگی از هزینه‌های مراقبت‌های پزشکی می‌باشند. مطالعات کمی در زمینه بار اقتصادی این بیماری‌ها در کشورهای در حال پیشرفت انجام شده است. مطالعه حاضر با هدف برآورد هزینه‌های مرتبط با سندرم روده تحریک پذیر، یبوست عملکردی، اسهال عملکردی، نفخ شکم عملکردی و اختلالات عملکردی نامشخص در استان تهران انجام شد.

مواد و روش‌ها: مطالعه مقطعی از اردیبهشت 1385 تا آبان 1386 در استان تهران انجام شد. 18180 نفر با بالای 18 سال در استان تهران به صورت تصادفی انتخاب شدند. با استفاده از یک پرسشنامه روا و پایا، در مورد علایم بیماری‌های سندرم روده تحریک پذیر، یبوست عملکردی، اسهال عملکردی، نفخ شکم عملکردی و اختلالات عملکردی نامشخص و فراوانی استفاده از خدمات پزشکی شامل ویزیت پزشک، بستری، مصرف داروها و آزمایشات و از دست دادن بهره‌وری به علت بیماری‌های فوق در 6 ماه گذشته ثبت شد. هزینه بیماری هر فرد در شش ماه بر اساس قدرت خرید در برابر دلار (PPP$) برآورد شد.

یافته‌ها: سندرم روده تحریک پذیر، یبوست عملکردی، اسهال عملکردی، نفخ شکم عملکردی و اختلالات عملکردی نامشخص به ترتیب در 166، 435، 49، 271 و 979 نفر از بیماران دیده شد. متوسط 6- ماه هزینه کل سندرم روده تحریک پذیر، یبوست عملکردی، اسهال عملکردی، نفخ شکم عملکردی و اختلالات عملکردی نامشخص برابر با: 05/106، 83/146، 24/42، 64/95 و 29/103 PPP$ برای هر بیمار است. ویزیت پزشک و تست‌های آزمایشگاهی به ترتیب بیشترین و کمترین هزینه مستقیم تحمیل شده به بیماران می‌باشد. بیشترین هزینه‌های غیر مستقیم نیز به علت از دست دادن بهره‌وری ناشی از کارایی پایین در انجام فعالیت‌های روزانه است.

نتیجه گیری: سندرم روده تحریک پذیر پر هزینه‌ترین بیماری مورد بررسی می‌باشد. مراجعه به پزشک و بستری شدن در بیمارستان بیشترین هزینه پرداختی بیماران است که با ارتقاء کیفیت بیمه‌های پزشکی می‌توان آن‌ها را به حداقل رساند.