دوره 34، شماره 11 - ( 10-1402 )
جلد 34 شماره 11 صفحات 690-684 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.TBZMED.REC.1398.880
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Shaafi S, Mohammadnejad A, Hemmati M. FREQUENCY OF CAUSES OF ACUTE SYMPTOMATIC SEIZURES IN HOSPITALIZED ADULTS. Studies in Medical Sciences 2023; 34 (11) :684-690
URL: http://umj.umsu.ac.ir/article-1-5912-fa.html
URL: http://umj.umsu.ac.ir/article-1-5912-fa.html
شعفی شیدا، محمد نژاد علی، همتی مهدی. فراوانی علل تشنج‌های سمپتوماتیک حاد در بزرگسالان بستری بیمارستانی. مجله مطالعات علوم پزشکی. 1402; 34 (11) :684-690
دانشیار نورولوژی، گروه نورولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز ، sheidashaafi@gmail.com
متن کامل [PDF 407 kb]
(450 دریافت)
| چکیده (HTML) (1855 مشاهده)
جدول (3): فراوانی علل منجر به تشنج
یافته‌های مربوط به فراوانی علل منجر به تشنج به همراه تشخیص بالینی بیماران نشان داد که مننگوانسفالیت (5/17 درصد)، سپسیس (5/9 درصد) و آبسه مغزی (5/2 درصد)، از علل عفونی ایجادکننده تشنج بود. از علل استروک، می‌توان به مواردی هم چون استروک هموراژیک (۲۱ درصد)، استروک ایسکمیک وترومبوزهای سینوس‌های وریدی (۱۰ درصد) و خون‌ریزی ساب آراکنوئید (5/5 درصد) و اشاره کرد. از علل متابولیک، هیپرگلایسمی (۷ درصد)، هیپوگلایسمی (۵ درصد)، اورمی (۳ درصد) اختلال کبدی (5/2 درصد) و هیپوناترمی (۱ درصد) در ایجاد تشنج نقش داشتند. مسمومیت‌ها (۴ درصد) و مصرف الکل (۳ درصد) از علل توکسیک ایجادکننده تشنج بودند (تصویر 1).
.png)
بحث و نتیجه‌گیری
با در نظر گرفتن تفاوت‌های نژادی فرهنگی بیماری‌های منطقه‌ای عادات غذایی وضعیت اقتصادی اجتماعی افراد جوامع مختلف احتمال تفاوت آماری ازنظر علل و ریسک فاکتورهای تشنج حاد سمپتو ماتیک وجود دارد. مطالعه ما از اولین مطالعات در این مقطع زمانی و مکانی و جمعیت موردمطالعه است. ریسک تجمعی ASS از دوران تولد تا 80 سالگی در حدود 6/3 درصد است و حدود 40 درصد اولین سیزورها را شامل می‌شود بنابراین از اهمیت بالایی برخوردار است و ریسک ASS در افراد مذکر دو برابر افراد مؤنث است(12) و در دو سر طیف سنی شایع‌تر است. در مطالعه حاضر میانگین سن بیماران مبتلا به تشنج حاد علامت‌دار(ASS) 60/49 سال بود و ۵۲ درصد از این بیماران مذکر بودند. در مطالعه Annegers و همکاران احتمال وقوع تشنج‌های سمپتوماتیک در جنس مذکر تقریباً دو برابر بیشتر از جنس مؤنث بود که همسو با نتایج مطالعه ما بود (3). علل وجود تفاوت در میزان وقوع تشنج در دو جنس مؤنث و مذکر می‌توان به ریسک فاکتورهای زمینه‌ای بیماران مثل بالا بودن احتمال تروما به سر در جنس مذکر در مقایسه با جنس مؤنث اشاره کرد (3, 13, 14).یکی از محدودیت‌های مطالعه ما عدم ورود بیماران با ترومای مغزی حاد بود زیرا این بیماران در بخش تروما و نوروسرجری بستری می‌شوند و در آمار بیماران نورولوژیک بیمارستان ما وارد نمی‌شوند.
این مطالعه نشان داد که استروک شایع‌ترین علت تشنج با درصد فراوانی 5/36 درصد در بین بیماران بود که از بین انواع استروک‌های ایجادشده در بیماران، استروک هموراژیک بیشترین فراوانی را با درصد فراوانی ۲۱ درصد داشت. در مطالعه Lamy و همکاران و مطالعه Beghi و همکاران تشنج‌های حاد ایجادشده درنتیجه‌ی استروک، فراوانی کمتری (4/2 تا 3/6 درصد) در مقایسه با سایر عوامل به خود اختصاص داده بود که غیرهمسو با نتایج مطالعه ما است (15, 16). از علل این اختلاف، می‌توان به مدیریت ضعیف در کنترل بیماری مثل مراجعه‌ی دیرهنگام بیماران به بیمارستان و تشخیص دیرهنگام اشاره کرد. همچنین در مطالعه Labovitz و همکاران اشاره شده است که در بین انواع استروک‌ها، نوع هموراژیک بیشترین فراوانی را در ایجاد ASS نقش داشته است که با نتیجه مطالعه ما همسو بود (17). در مطالعه ما ترومبوز سینوس‌های وریدی در حدود 10 درصد بیماران با استروک و ASS را شامل می‌شد که با مطالعه‌ی Erik Lindgren و همکاران که بر روی 1281 بیمار صورت گرفته و آمار 34 درصد را گزارش کرده‌اند(18) متفاوت و ازنظر آماری کمتر بود که احتمالاً به خاطر حجم نمونه کمتر در مطالعه‌ی ما است. در مطالعه حاضر، علل عفونی دومین علت شایع در ایجاد تشنج با درصد فراوانی 5/29 درصد بود که مننگوانسفالیت بیشترین فراوانی را در انواع علل عفونی به خود اختصاص داد که در مقایسه با مطالعه Narayanan و همکاران که میزان فراوانی را ۳۲ درصد اعلام کردند که این میزان در مقایسه با نتایج تحقیق ما بیشتر بود (19).
از علل دیگر شایع در ایجاد تشنج، سپسیس با فراوانی 5/9 درصد به دست آمد که همسو با نتیجه‌ی مطالعه Bleck و همکاران است که سپسیس را به‌عنوان یکی از علل ثابت‌شده ایجادکننده تشنج در نظر گرفته است (20). علل متابولیک ایجادکننده تشنج حاد سمپتوماتیک با فراوانی 5/36 درصد محاسبه شد که بیشترین علت متابولیک در ایجاد تشنج، هیپرگلایسمی و هیپوگلایسمی (۱۲ درصد) و کمترین علت متابولیک در ایجاد تشنج هیپوناترمی (۱ درصد) به دست آمد. نتیجه به‌دست‌آمده غیرهمسو با مطالعه Narayanan و همکاران است که در این مطالعه بیشترین علت متابولیک مرتبط با هیپوناترمی و کمترین علت مرتبط با هایپرگلایسمی بوده است (19).
در مطالعه حاضر از علل توکسیک ایجادکننده ASS ازجمله مسمومیت‌ها و مصرف الکل ۷ درصد موارد را شامل شد که در مقایسه با نتایج مطالعه Earnest و همکاران درصد کمتری را به خود اختصاص داد که در این مطالعه اظهار کردند که حدود ۳۳ درصد کل بستری‌های بیمارستانی با تشخیص تشنج مرتبط با علل توکسیک مثل مصرف الکل و مسمومیت‌ها بود (21). تشنج‌هایی که در بیماران مصرف‌کننده الکل رخ می‌دهد، می‌تواند ناشی از سندرم ترک مصرف الکل و یا مسمومیت با الکل با دوز بالا باشد (21).
با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در این مطالعه، می‌توان نتیجه گرفت که استروک و عفونت‌ها شایع‌ترین علل تشنج‌های حاد سمپتوماتیک می‌باشند. موارد فوق در کشورهای درحال‌توسعه فراوانی بالایی داشته و نیازمند توجه می‌باشند. و به نظر می‌رسد نیاز به مطالعات گسترده‌تر با حجم نمونه بیشتر و مولتی سنتریک در کشور وجود دارد تا نتایج به‌دست‌آمده برای کنترل ریسک فاکتورها و تصمیم‌گیری‌های بهداشتی درمانی لازم مورداستفاده قرار بگیرد.
تشکر و قدردانی
از بیماران و کارکنان بیمارستان امام رضا (ع) که در انجام این طرح ما را یاری کردند قدردانی می‌کنیم.
حمایت مالی:
ندارد.
تضاد منافع:
نویسندگان در این مطالعه هیچ تضاد منافعی نداشتند.
ملاحظات اخلاقی:
این مطالعه با در نظر گرفتن ملاحظات اخلاقی و با اخذ کد اخلاق به شماره IR.TBZMED.REC.1398.880 انجام شده است.
متن کامل: (406 مشاهده)
مقدمه
تشنج حاد سمپتوماتیک (ASS) بر اساس تعریف انجمن بین‌المللی صرع (ILAE) یک تشنج بالینی است که در اثر یک اختلال سیستمیک یا نورولوژیک که ازنظر بازه زمانی نزدیک به زمان بروز تشنج است به سیستم عصبی مرکزی وارد شده است و از اورژانس‌های پزشکی تلقی می‌شود و به‌صورت یک اختلال حاد اولیه و یا ثانویه مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد (1, 2).
تقریباً 2 تا 3 درصد بیماران بستری بخش مراقبت‌های ویژه و 8 تا 11 درصد بیماران بخش‌های نوروکریتیکال را شامل می‌شوند. ازاین‌بین حوادث عروقی مغزی از قبیل خونریزی‌های ساب آراکنوئید و اینتراسربرال وترومبوزهای سینوس‌های وریدی از 5/1 تا 34 درصد و در درجات بعدی، ایسکمیک اینفارکت‌ها بیشترین آمار را به خود اختصاص داده‌اند. علل تشنج‌ها در جوامع توسعه‌یافته و در حال پیشرفت با هم متفاوت‌اند. در کشورهای درحال‌توسعه عفونت‌های سیستم عصبی شایع‌ترند، در حالیکه در کشورهای پیشرفته این عوامل نا شایع می‌باشند (2) و این علل با منطقه جغرافیایی نیز متغیر است بطوریکه بعضی بیماری‌های آندمیک در نواحی جغرافیایی خاصی شایع‌ترند و منجر به تشنج می‌شوند (2). بررسی علل بروز تشنج و رفع آن‌ها برای پزشکان و سیستم در مانی بیماران و جامعه چالش مهمی محسوب می‌شود. بر اساس مطالعات انجام‌شده علل مختلفی در ایجاد تشنج نقش دارند که فراوانی آن‌ها در مطالعات انجام‌گرفته و در جوامع مختلف باهم تفاوت‌هایی دارند. استروک حاد، آسیب‌های تروماتیک مغزی، عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی، داروها و الکل، انسفالوپاتی‌ها و بیماری‌های متابلیک اکتسابی و اکلامپسی از علل و ریسک فاکتورهای بررسی‌شده در مطالعات در این زمینه می‌باشند. در یکی از این مطالعات که در کشور هند انجام‌گرفته، استروک و بعدازآن علل عفونی از شایع‌ترین علل بوده‌اند (3-5).
همچنانکه ذکر شد اصلی‌ترین علل بروز تشنج، حوادث عروقی مغزی است که به دو شکل زودرس و دیررس و به اشکال موضعی و جنرالیزه منجر به حملات تشنجی می‌گردد؛ به‌طوری‌که میزان بروز حملات تشنجی پس از سکته مغزی حدود ۱۰ درصد گزارش شده است (6-8). دومین علت ایجادکننده تشنج، عفونت‌های مغزی است؛ به‌طوری‌که در مطالعه‌ای نشان داده شده است که به علل وجود مالاریا فالسی پاروم و شیوع زیاد این عامل عفونی در آفریقا میزان بروز تشنج در افریقا نزدیک به دو برابر بیشتر از آمار جهانی است (9, 10).
شناسایی صحیح و دقیق عوامل تأثیرگذار در بروز تشنج‌های حاد سمپتوماتیک و کسب اطلاعات در مورد عوامل اتیولوژیکی و ریسک فاکتورهای این بیماری در کشورهای درحال‌توسعه مثل ایران می‌تواند در پیشگیری و کنترل بهتر تشنج مفید واقع شود. تاکنون در مطالعات انجام‌شده در خصوص میزان فراوانی علل ایجادکننده ASS نتایج متفاوتی اظهار شده است و ریسک تجمعی این تشنج در سنین و جوامع مختلف متفاوت است. از مطالعات صورت گرفته در ایران می‌توان به مطالعه دکتر نخعی و همکاران که در کودکان انجام‌شده و به مطالعه دکتر اسدی پویا و همکاران که در مورد عفونت COVID 19 و تشنج‌های سمپتوماتیک انجام‌گرفته اشاره کرد (11). هدف ما از این مطالعه، تعیین فراوانی علل ایجادکننده تشنج‌های حاد علامت‌دار در بیماران بزرگ‌سال بستری در بخش نورولوژی بیمارستان بود.
مواد و روش کار
این مطالعه، یک مطالعه توصیفی-مقطعی است که در بازه زمانی سه سال، با روش نمونه‌گیری تمام شماری، در بیماران بستری‌شده در بخش اعصاب بیمارستان امام رضا (ع) تبریز با تشخیص تشنج سمپتوماتیک حاد صورت گرفت. معیار ورود به مطالعه بیماران بالای 18 سال سن با حداقل یک نوبت تشنج حاد سمپتوماتیک بستری‌شده در بخش نورولوژی و معیار خروج از مطالعه عدم رضایت بیمار و ناقص بودن پرونده و اطلاعات بیمار و احراز اپی لپسی در بیماران بوده است.
با مطالعه پرونده بیماران، اطلاعات مربوط به نوع حمله تشنجی بیمار، یافته‌های معاینه سیستمیک و نورولوژیک بیمار، یافته‌های آزمایشگاهی از قبیل الکترولیت‌ها، عملکرد کبد و کلیه، نتایج کشت خون و نتایج تصویربرداری و نوار مغزی که در پرونده مندرج شده بود، موردمطالعه قرار گرفت و برحسب این نتایج و تشخیص نهایی بیمار برای تحلیل آماری مورداستفاده قرار گرفتند. اطلاعات دموگرافیک و پزشکی بیماران از قبیل، سن، جنس، وضعیت تأهل، وضعیت تحصیلی، شغل و همچنین سابقه بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف و یا سوءمصرف دارو مصرف سیگار الکل و مواد اعتیادآور نیز استخراج شد.
داده‌های به‌دست‌آمده، توسط نرم‌افزار آنالیز آماری SPSS نسخه ۱۸ مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. ابتدا جهت تعیین نرمالیته داده‌ها از آزمون Kolmogorov-Smirnov استفاده شد. آنالیز متغیرهای کمی توسط آزمون t غیرمستقل یا Mann-Whitney U انجام شد. آنالیز متغیرهای کیفی توسط آزمون Fisher's exact test Chi-Square انجام شد. جهت مقایسه متغیرها، مقدار p-value کمتر از 05/0، معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
۲۰۰ بیمار با تشخیص تشنج سمپتوماتیک حاد بستری‌شده در بخش اعصاب بیمارستان امام رضا تبریز وارد مطالعه شدند میانگین سنی بیماران 20/12 ± 60/49 سال با دامنه سنی بین ۲۹ تا ۷۰ سال بود. ازنظر توزیع جنسی ۵۲ درصد از بیماران مذکر و ۴۸ درصد از بیماران مؤنث بودند. اطلاعات مربوط به نتایج ارزیابی کلینیکی بیماران موردمطالعه جمع‌آوری شد. به ترتیب 5/96 درصد بیماران EEG نرمال و ۹۷ درصد از بیماران سی‌تی‌اسکن مغز نرمال داشته‌اند (جدول 1).
تشنج حاد سمپتوماتیک (ASS) بر اساس تعریف انجمن بین‌المللی صرع (ILAE) یک تشنج بالینی است که در اثر یک اختلال سیستمیک یا نورولوژیک که ازنظر بازه زمانی نزدیک به زمان بروز تشنج است به سیستم عصبی مرکزی وارد شده است و از اورژانس‌های پزشکی تلقی می‌شود و به‌صورت یک اختلال حاد اولیه و یا ثانویه مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد (1, 2).
تقریباً 2 تا 3 درصد بیماران بستری بخش مراقبت‌های ویژه و 8 تا 11 درصد بیماران بخش‌های نوروکریتیکال را شامل می‌شوند. ازاین‌بین حوادث عروقی مغزی از قبیل خونریزی‌های ساب آراکنوئید و اینتراسربرال وترومبوزهای سینوس‌های وریدی از 5/1 تا 34 درصد و در درجات بعدی، ایسکمیک اینفارکت‌ها بیشترین آمار را به خود اختصاص داده‌اند. علل تشنج‌ها در جوامع توسعه‌یافته و در حال پیشرفت با هم متفاوت‌اند. در کشورهای درحال‌توسعه عفونت‌های سیستم عصبی شایع‌ترند، در حالیکه در کشورهای پیشرفته این عوامل نا شایع می‌باشند (2) و این علل با منطقه جغرافیایی نیز متغیر است بطوریکه بعضی بیماری‌های آندمیک در نواحی جغرافیایی خاصی شایع‌ترند و منجر به تشنج می‌شوند (2). بررسی علل بروز تشنج و رفع آن‌ها برای پزشکان و سیستم در مانی بیماران و جامعه چالش مهمی محسوب می‌شود. بر اساس مطالعات انجام‌شده علل مختلفی در ایجاد تشنج نقش دارند که فراوانی آن‌ها در مطالعات انجام‌گرفته و در جوامع مختلف باهم تفاوت‌هایی دارند. استروک حاد، آسیب‌های تروماتیک مغزی، عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی، داروها و الکل، انسفالوپاتی‌ها و بیماری‌های متابلیک اکتسابی و اکلامپسی از علل و ریسک فاکتورهای بررسی‌شده در مطالعات در این زمینه می‌باشند. در یکی از این مطالعات که در کشور هند انجام‌گرفته، استروک و بعدازآن علل عفونی از شایع‌ترین علل بوده‌اند (3-5).
همچنانکه ذکر شد اصلی‌ترین علل بروز تشنج، حوادث عروقی مغزی است که به دو شکل زودرس و دیررس و به اشکال موضعی و جنرالیزه منجر به حملات تشنجی می‌گردد؛ به‌طوری‌که میزان بروز حملات تشنجی پس از سکته مغزی حدود ۱۰ درصد گزارش شده است (6-8). دومین علت ایجادکننده تشنج، عفونت‌های مغزی است؛ به‌طوری‌که در مطالعه‌ای نشان داده شده است که به علل وجود مالاریا فالسی پاروم و شیوع زیاد این عامل عفونی در آفریقا میزان بروز تشنج در افریقا نزدیک به دو برابر بیشتر از آمار جهانی است (9, 10).
شناسایی صحیح و دقیق عوامل تأثیرگذار در بروز تشنج‌های حاد سمپتوماتیک و کسب اطلاعات در مورد عوامل اتیولوژیکی و ریسک فاکتورهای این بیماری در کشورهای درحال‌توسعه مثل ایران می‌تواند در پیشگیری و کنترل بهتر تشنج مفید واقع شود. تاکنون در مطالعات انجام‌شده در خصوص میزان فراوانی علل ایجادکننده ASS نتایج متفاوتی اظهار شده است و ریسک تجمعی این تشنج در سنین و جوامع مختلف متفاوت است. از مطالعات صورت گرفته در ایران می‌توان به مطالعه دکتر نخعی و همکاران که در کودکان انجام‌شده و به مطالعه دکتر اسدی پویا و همکاران که در مورد عفونت COVID 19 و تشنج‌های سمپتوماتیک انجام‌گرفته اشاره کرد (11). هدف ما از این مطالعه، تعیین فراوانی علل ایجادکننده تشنج‌های حاد علامت‌دار در بیماران بزرگ‌سال بستری در بخش نورولوژی بیمارستان بود.
مواد و روش کار
این مطالعه، یک مطالعه توصیفی-مقطعی است که در بازه زمانی سه سال، با روش نمونه‌گیری تمام شماری، در بیماران بستری‌شده در بخش اعصاب بیمارستان امام رضا (ع) تبریز با تشخیص تشنج سمپتوماتیک حاد صورت گرفت. معیار ورود به مطالعه بیماران بالای 18 سال سن با حداقل یک نوبت تشنج حاد سمپتوماتیک بستری‌شده در بخش نورولوژی و معیار خروج از مطالعه عدم رضایت بیمار و ناقص بودن پرونده و اطلاعات بیمار و احراز اپی لپسی در بیماران بوده است.
با مطالعه پرونده بیماران، اطلاعات مربوط به نوع حمله تشنجی بیمار، یافته‌های معاینه سیستمیک و نورولوژیک بیمار، یافته‌های آزمایشگاهی از قبیل الکترولیت‌ها، عملکرد کبد و کلیه، نتایج کشت خون و نتایج تصویربرداری و نوار مغزی که در پرونده مندرج شده بود، موردمطالعه قرار گرفت و برحسب این نتایج و تشخیص نهایی بیمار برای تحلیل آماری مورداستفاده قرار گرفتند. اطلاعات دموگرافیک و پزشکی بیماران از قبیل، سن، جنس، وضعیت تأهل، وضعیت تحصیلی، شغل و همچنین سابقه بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف و یا سوءمصرف دارو مصرف سیگار الکل و مواد اعتیادآور نیز استخراج شد.
داده‌های به‌دست‌آمده، توسط نرم‌افزار آنالیز آماری SPSS نسخه ۱۸ مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. ابتدا جهت تعیین نرمالیته داده‌ها از آزمون Kolmogorov-Smirnov استفاده شد. آنالیز متغیرهای کمی توسط آزمون t غیرمستقل یا Mann-Whitney U انجام شد. آنالیز متغیرهای کیفی توسط آزمون Fisher's exact test Chi-Square انجام شد. جهت مقایسه متغیرها، مقدار p-value کمتر از 05/0، معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
۲۰۰ بیمار با تشخیص تشنج سمپتوماتیک حاد بستری‌شده در بخش اعصاب بیمارستان امام رضا تبریز وارد مطالعه شدند میانگین سنی بیماران 20/12 ± 60/49 سال با دامنه سنی بین ۲۹ تا ۷۰ سال بود. ازنظر توزیع جنسی ۵۲ درصد از بیماران مذکر و ۴۸ درصد از بیماران مؤنث بودند. اطلاعات مربوط به نتایج ارزیابی کلینیکی بیماران موردمطالعه جمع‌آوری شد. به ترتیب 5/96 درصد بیماران EEG نرمال و ۹۷ درصد از بیماران سی‌تی‌اسکن مغز نرمال داشته‌اند (جدول 1).
جدول (1): درصد فراوانی نتایج EEG و سی‌تی‌اسکن مغز
| نتایج EEG | فراوانی | درصد فراوانی |
| نرمال | 193 | 96/5% |
| غیر نرمال | 7 | 3/5% |
| Diffuse Encephalopathy | 50 | 2/5% |
| Focal Interictal Discharge | 2 | 1% |
| نتایج سی‌تی‌اسکن مغز | ||
| نرمال | 194 | 97% |
| غیر نرمال | 6 | 3% |
اطلاعات مربوط به بیماری‌های زمینه‌ای بیماران موردمطالعه جمع‌آوری شد. طبق اطلاعات به‌دست‌آمده، ۵۵ درصد بیماران، بیماری زمینه‌ای نداشتند. درصدی از بیماران دارای بیماری زمینه‌ای مثل هایپرتنشن، دیابت، بیماری کلیوی، استروک، ضعف سیستم ایمنی و Intravenous Drug Abuser بودند که هایپرتنشن بیشترین میزان فراوانی (5/20 درصد) را داشت.
جدول (2): فراوانی بیماری‌های زمینه‌ای بیماران وارد شده در مطالعه
| بیماری زمینه‌ای | فراوانی | درصد فراوانی |
| استروک | 73 | 36/5% |
| دیابت | 24 | 12% |
| بیماری کلیوی | 6 | 3% |
| هایپرتانسیون | 41 | 20/5% |
| تضعیف سیستم ایمنی | 3 | 1/5% |
| Intravenous Drug Abuser | 6 | 3% |
علل عفونی، استروک، علل متابولیک، علل توکسیک و سایر عوامل ایجادکننده تشنج در بیماران با علائم تشنج موردبررسی قرار گرفت (جدول 3). استروک (۳۶.۵ درصد) و سپس علل عفونی (۲۹.۵ درصد)، از شایع‌ترین علل بروز حملات تشنجی بودند (جدول 3).
جدول (3): فراوانی علل منجر به تشنج
| علت تشنج | فراوانی | درصد فراوانی |
| عفونی | 59 | 29/5% |
| استروک | 73 | 36/5% |
| متابولیک | 37 | 18/5% |
| توکسیک | 14 | 7% |
| سایر | 17 | 8/5% |
یافته‌های مربوط به فراوانی علل منجر به تشنج به همراه تشخیص بالینی بیماران نشان داد که مننگوانسفالیت (5/17 درصد)، سپسیس (5/9 درصد) و آبسه مغزی (5/2 درصد)، از علل عفونی ایجادکننده تشنج بود. از علل استروک، می‌توان به مواردی هم چون استروک هموراژیک (۲۱ درصد)، استروک ایسکمیک وترومبوزهای سینوس‌های وریدی (۱۰ درصد) و خون‌ریزی ساب آراکنوئید (5/5 درصد) و اشاره کرد. از علل متابولیک، هیپرگلایسمی (۷ درصد)، هیپوگلایسمی (۵ درصد)، اورمی (۳ درصد) اختلال کبدی (5/2 درصد) و هیپوناترمی (۱ درصد) در ایجاد تشنج نقش داشتند. مسمومیت‌ها (۴ درصد) و مصرف الکل (۳ درصد) از علل توکسیک ایجادکننده تشنج بودند (تصویر 1).
تصویر (1): یافته‌های مربوط به فراوانی علل منجر به تشنج به همراه تشخیص بالینی بیماران
بحث و نتیجه‌گیری
با در نظر گرفتن تفاوت‌های نژادی فرهنگی بیماری‌های منطقه‌ای عادات غذایی وضعیت اقتصادی اجتماعی افراد جوامع مختلف احتمال تفاوت آماری ازنظر علل و ریسک فاکتورهای تشنج حاد سمپتو ماتیک وجود دارد. مطالعه ما از اولین مطالعات در این مقطع زمانی و مکانی و جمعیت موردمطالعه است. ریسک تجمعی ASS از دوران تولد تا 80 سالگی در حدود 6/3 درصد است و حدود 40 درصد اولین سیزورها را شامل می‌شود بنابراین از اهمیت بالایی برخوردار است و ریسک ASS در افراد مذکر دو برابر افراد مؤنث است(12) و در دو سر طیف سنی شایع‌تر است. در مطالعه حاضر میانگین سن بیماران مبتلا به تشنج حاد علامت‌دار(ASS) 60/49 سال بود و ۵۲ درصد از این بیماران مذکر بودند. در مطالعه Annegers و همکاران احتمال وقوع تشنج‌های سمپتوماتیک در جنس مذکر تقریباً دو برابر بیشتر از جنس مؤنث بود که همسو با نتایج مطالعه ما بود (3). علل وجود تفاوت در میزان وقوع تشنج در دو جنس مؤنث و مذکر می‌توان به ریسک فاکتورهای زمینه‌ای بیماران مثل بالا بودن احتمال تروما به سر در جنس مذکر در مقایسه با جنس مؤنث اشاره کرد (3, 13, 14).یکی از محدودیت‌های مطالعه ما عدم ورود بیماران با ترومای مغزی حاد بود زیرا این بیماران در بخش تروما و نوروسرجری بستری می‌شوند و در آمار بیماران نورولوژیک بیمارستان ما وارد نمی‌شوند.
این مطالعه نشان داد که استروک شایع‌ترین علت تشنج با درصد فراوانی 5/36 درصد در بین بیماران بود که از بین انواع استروک‌های ایجادشده در بیماران، استروک هموراژیک بیشترین فراوانی را با درصد فراوانی ۲۱ درصد داشت. در مطالعه Lamy و همکاران و مطالعه Beghi و همکاران تشنج‌های حاد ایجادشده درنتیجه‌ی استروک، فراوانی کمتری (4/2 تا 3/6 درصد) در مقایسه با سایر عوامل به خود اختصاص داده بود که غیرهمسو با نتایج مطالعه ما است (15, 16). از علل این اختلاف، می‌توان به مدیریت ضعیف در کنترل بیماری مثل مراجعه‌ی دیرهنگام بیماران به بیمارستان و تشخیص دیرهنگام اشاره کرد. همچنین در مطالعه Labovitz و همکاران اشاره شده است که در بین انواع استروک‌ها، نوع هموراژیک بیشترین فراوانی را در ایجاد ASS نقش داشته است که با نتیجه مطالعه ما همسو بود (17). در مطالعه ما ترومبوز سینوس‌های وریدی در حدود 10 درصد بیماران با استروک و ASS را شامل می‌شد که با مطالعه‌ی Erik Lindgren و همکاران که بر روی 1281 بیمار صورت گرفته و آمار 34 درصد را گزارش کرده‌اند(18) متفاوت و ازنظر آماری کمتر بود که احتمالاً به خاطر حجم نمونه کمتر در مطالعه‌ی ما است. در مطالعه حاضر، علل عفونی دومین علت شایع در ایجاد تشنج با درصد فراوانی 5/29 درصد بود که مننگوانسفالیت بیشترین فراوانی را در انواع علل عفونی به خود اختصاص داد که در مقایسه با مطالعه Narayanan و همکاران که میزان فراوانی را ۳۲ درصد اعلام کردند که این میزان در مقایسه با نتایج تحقیق ما بیشتر بود (19).
از علل دیگر شایع در ایجاد تشنج، سپسیس با فراوانی 5/9 درصد به دست آمد که همسو با نتیجه‌ی مطالعه Bleck و همکاران است که سپسیس را به‌عنوان یکی از علل ثابت‌شده ایجادکننده تشنج در نظر گرفته است (20). علل متابولیک ایجادکننده تشنج حاد سمپتوماتیک با فراوانی 5/36 درصد محاسبه شد که بیشترین علت متابولیک در ایجاد تشنج، هیپرگلایسمی و هیپوگلایسمی (۱۲ درصد) و کمترین علت متابولیک در ایجاد تشنج هیپوناترمی (۱ درصد) به دست آمد. نتیجه به‌دست‌آمده غیرهمسو با مطالعه Narayanan و همکاران است که در این مطالعه بیشترین علت متابولیک مرتبط با هیپوناترمی و کمترین علت مرتبط با هایپرگلایسمی بوده است (19).
در مطالعه حاضر از علل توکسیک ایجادکننده ASS ازجمله مسمومیت‌ها و مصرف الکل ۷ درصد موارد را شامل شد که در مقایسه با نتایج مطالعه Earnest و همکاران درصد کمتری را به خود اختصاص داد که در این مطالعه اظهار کردند که حدود ۳۳ درصد کل بستری‌های بیمارستانی با تشخیص تشنج مرتبط با علل توکسیک مثل مصرف الکل و مسمومیت‌ها بود (21). تشنج‌هایی که در بیماران مصرف‌کننده الکل رخ می‌دهد، می‌تواند ناشی از سندرم ترک مصرف الکل و یا مسمومیت با الکل با دوز بالا باشد (21).
با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در این مطالعه، می‌توان نتیجه گرفت که استروک و عفونت‌ها شایع‌ترین علل تشنج‌های حاد سمپتوماتیک می‌باشند. موارد فوق در کشورهای درحال‌توسعه فراوانی بالایی داشته و نیازمند توجه می‌باشند. و به نظر می‌رسد نیاز به مطالعات گسترده‌تر با حجم نمونه بیشتر و مولتی سنتریک در کشور وجود دارد تا نتایج به‌دست‌آمده برای کنترل ریسک فاکتورها و تصمیم‌گیری‌های بهداشتی درمانی لازم مورداستفاده قرار بگیرد.
تشکر و قدردانی
از بیماران و کارکنان بیمارستان امام رضا (ع) که در انجام این طرح ما را یاری کردند قدردانی می‌کنیم.
حمایت مالی:
ندارد.
تضاد منافع:
نویسندگان در این مطالعه هیچ تضاد منافعی نداشتند.
ملاحظات اخلاقی:
این مطالعه با در نظر گرفتن ملاحظات اخلاقی و با اخذ کد اخلاق به شماره IR.TBZMED.REC.1398.880 انجام شده است.
نوع مطالعه: پژوهشي(توصیفی- تحلیلی) |
موضوع مقاله:
علوم اعصاب
فهرست منابع
1. Beghi E, Carpio A, Forsgren L, Hesdorffer DC, Malmgren K, Sander JW, et al. Recommendation for a definition of acute symptomatic seizure. Epilepsia 2010;51(4):671-5. [DOI:10.1111/j.1528-1167.2009.02285.x] [PMID]
2. Punia V, Galovic M, Chen Z, Bentes C. Acute symptomatic seizures and epileptiform abnormalities: Management and outcomes. Front Neurol 2023;14:1185710. [DOI:10.3389/fneur.2023.1185710] [PMID] []
3. Annegers JF, Hauser W, Lee JRJ, Rocca W. Incidence of acute symptomatic seizures in Rochester, Minnesota, 1935‐1984. Epilepsia 1995;36(4):327-33. [DOI:10.1111/j.1528-1157.1995.tb01005.x] [PMID]
4. Pal DK, Carpio A, Sander JWAS. Neurocysticercosis and epilepsy in developing countries. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2000;68(2):137-43. [DOI:10.1136/jnnp.68.2.137] [PMID] []
5. Nwani PO, Nwosu MC, Nwosu MN. Epidemiology of acute symptomatic seizures among adult medical admissions. Epilepsy Res Treat 2016;2016. [DOI:10.1155/2016/4718372] [PMID] []
6. Benbir G, Ince B, Bozluolcay M. The epıdemıology of post‐stroke epılepsy accordıng to stroke subtypes. Acta Neurol Scand 2006;114(1):8-12. [DOI:10.1111/j.1600-0404.2006.00642.x] [PMID]
7. Lewis PR, Rowland MD. Merritts neurology. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2000. [URL]
8. Lin R, Yu Y, Wang Y, Foster E, Kwan P, Lin M, et al. Risk of post-stroke epilepsy following stroke-associated acute symptomatic seizures. Front. Aging Neurosci 2021;13:707732. [DOI:10.3389/fnagi.2021.707732] [PMID] []
9. Kariuki SM, Abubakar A, Stein A, Marsh K, Newton CRJC. Prevalence, causes, and behavioral and emotional comorbidities of acute symptomatic seizures in Africa: a critical review. Epilepsia Open 2017;2(1):8-19. [DOI:10.1002/epi4.12035] [PMID] []
10. Mahmoud MH, Awad EM, Mohamed AK, Shafik MA. Etiological profile of new-onset seizures among adult Egyptians. Egypt J Neurol Psychiatry Neurosurg 2021;57(1):1-8. [DOI:10.1186/s41983-021-00349-6]
11. Asadi-Pooya AA, Kouhanjani MF, Nemati H, Emami A, Javanmardi F. A follow-up study of patients with COVID-19 presenting with seizures. Epilepsy Behav 2021;122:108207. [DOI:10.1016/j.yebeh.2021.108207] [PMID] []
12. Lee B. Acute symptomatic seizures: Who develops them and how do we treat them? J Neurol Sci 2019;405:16. [DOI:10.1016/j.jns.2019.10.042]
13. Vemulapalli S, Betdur AL, Harikrishna GV, Mala K, Kodapala S. Evaluation of Acute Symptomatic Seizures and Etiological Factors in a Tertiary Care Hospital From a Developing Country. Cureus 2022;14(6). [DOI:10.7759/cureus.26294]
14. Herzig-Nichtweiß J, Salih F, Berning S, Malter MP, Pelz JO, Lochner P, et al. Prognosis and management of acute symptomatic seizures: a prospective, multicenter, observational study. Ann Intens Care 2023;13(1):85. [DOI:10.1186/s13613-023-01183-0] [PMID] []
15. Lamy C, Domigo V, Semah F, Arquizan C, Trystram D, Coste J, et al. Early and late seizures after cryptogenic ischemic stroke in young adults. Neurology 2003;60(3):400-4. [DOI:10.1212/WNL.60.3.400] [PMID]
16. Beghi E, D'Alessandro R, Beretta S, Consoli D, Crespi V, Delaj L, et al. Incidence and predictors of acute symptomatic seizures after stroke. Neurology 2011;77(20):1785-93. [DOI:10.1212/WNL.0b013e3182364878] [PMID]
17. Labovitz DL, Hauser WA, Sacco RL. Prevalence and predictors of early seizure and status epilepticus after first stroke. Neurology 2001;57(2):200-6. [DOI:10.1212/WNL.57.2.200] [PMID]
18. Lindgren E, Silvis SM, Hiltunen S, Heldner MR, Serrano F, de Scisco M, et al. Acute symptomatic seizures in cerebral venous thrombosis. Neurology 2020;95(12):e1706-e15. [DOI:10.1212/WNL.0000000000010577] []
19. Narayanan JT, Murthy JMK. New-onset acute symptomatic seizure in a neurological intensive care unit. Neurology India 2007;55(2):136. [DOI:10.4103/0028-3886.32784] [PMID]
20. Bleck TP, Smith MC, Pierre-Louis SJC, Jares JJ, Murray J, Hansen CA. Neurologic complications of critical medical illnesses. Cri Care Med 1993;21(1):98-103. [DOI:10.1097/00003246-199301000-00019] [PMID]
21. Earnest MP, Yarnell PR. Seizure admissions to a city hospital: the role of alcohol. Epilepsia 1976;17(4):387-93. [DOI:10.1111/j.1528-1157.1976.tb04450.x] [PMID]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
