پیش‌زمینه و هدف: دیابت یکی از مهم‌ترین مشکلات سلامتی در تمامی جوامع به حساب می‌آید. تداخل ورزشی و تداخل دارویی مخصوصاً داروهای گیاهی، ازجمله‌‌‌ی بهترین رویکردهای بهبود وضعیت در افراد دیابتی محسوب می‌‌‌شود. هدف از اجرای این پژوهش، بررسی تأثیر مجزا و ترکیبی تمرین هوازی و مکمل سیاه دانه بر سطوح پلاسمایی اپلین و گلوکز در موش‌‌‌های صحرایی مبتلا به دیابت نوع 2 بود.

مواد و روش‌ کار: تعداد 75 سر موش نر نژاد ویستار در پنج گروه کنترل سالم، کنترل دیابتی، دیابت + تمرین، دیابت + سیاه دانه، دیابت+تمرین+سیاه دانه قرار گرفتند. دیابت با تزریق درون صفاقی استرپتوزوتوسین (mg/kg50) القا شد. برنامه تمرینی شامل 8 هفته تمرین هوازی روی نوارگردان (5 جلسه در هفته، هر جلسه به مدت 30 دقیقه و 22 متر در دقیقه و شیب 5 درصد) بود. پس از 8 هفته تمرین هوازی و مصرف سیاه دانه سطح پلاسمایی گلوکز و آپلین اندازه‌گیری شد. داده‌‌‌ها با روش آماری آنالیز واریانس یک طرفه و Tukey با سطح معنی‌داری 5%>p تحلیل شد.

یافته‌ها: شاخص گلوکز در گروه کنترل دیابتی نسبت به گروه کنترل سالم به‌طور معنی‌داری بالاتر بود (001/0p<). میانگین شاخص گلوکز در گروه‌های دیابت+سیاه دانه و دیابت +تمرین و دیابت+تمرین+سیاه دانه در مقایسه با گروه کنترل دیابتی به‌طور معنی‌داری پایین بود (مقادیر p به ترتیب 003/0p<، 002/0p<،001/0 p< )، در حالی که شاخص آپلین در گروه‌های دیابت +تمرین و دیابت+تمرین+سیاه دانه افزایش معنی داری نشان داد (مقادیر p به ترتیب 002/0 p<،001/0 p<) اما در گروه دیابت+سیاه دانه (057/0p<) این تغییرات معنی دار نبود.

بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان می‌‌‌دهد که انجام فعالیت‌‌‌های ورزشی به همراه مصرف گیاهان دارویی خاص، می‌تواند به‌عنوان یک روش درمانی مکمل در بهبود وضعیت بیماران دیابتی مد نظر قرار گیرد.