پیش‌زمینه و هدف: علاوه بر محیط، سن، درجه حرارت، تغذیه و دارو، هورمون‌های جنسی شامل تستوسترون، FSH و LH از عوامل مهم و تأثیرگذار بر اسپرماتوژنز و باروری هستند. کنجد با فعالیت فیتواستروژنی و با خاصیت آنتی‌اکسیدانی موجود در لیگان‌های خود، می‌تواند بر فعالیت محور هیپوفیز-گناد تأثیرگذار باشد و به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم سبب افزایش باروری شود. لذا این مطالعه باهدف بررسی اثرات مصرف دانه کنجد بر محور هیپوفیز-گناد در موش صحرایی نر بالغ انجام گردید.

مواد و روش کار: 20 سر موش صحرایی نر 3-4 ماهه بالغ نژاد ویستار، به‌طور تصادفی در گروه‌های 30 روزه (کنترل و تیمار) و 60 روزه (کنترل و تیمار) تقسیم‌بندی شدند.  موش‌های صحرایی در گروه‌های کنترل با جیره معمولی و در گروه‌های تیمار با  جیره مخصوص (۷۰ درصد جیره معمولی و ۳۰ درصد دانه کنجد) به مدت 30 و 60 روز تغذیه شدند. در پایان دوره، پس از اندازه‌گیری وزن بدن و بیضه‌ها، میزان هورمون‌های جنسی استرادیول، تستوسترون، LH و FSH از طریق روش الایزا اندازه‌گیری شدند.

یافته‌ها: نتایج حاصله از مطالعه حاضر نشان داد که وزن بدن، وزن بیضه چپ و راست و میزان هورمون تستوسترون و LH، در گروه تیمار 60 روزه نسبت به گروه کنترل 60 روزه و تیمار 30 روزه  افزایش معنی‌داری داشت (05/0>p) اما تفاوت معنی‌داری در میزان هورمون استرادیول و FSH در بین گروه‌های تیمار و کنترل مشاهده نشد (05/0<p).

بحث و نتیجه‌گیری: مصرف دانه کنجد به مدت 60 روز بر محور هیپوفیز-گناد اثر مثبت داشت و باعث افزایش میزان هورمون‌های جنسی (تستوسترون و (LH در موش صحرایی نر بالغ گردید.