پیش زمینه و هدف: افزایش قند خون منجر به بروز تغییرات ساختاری و عملکردی در دستگاه تناسلی می‌گردد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات دیابت بر ساختمان و عملکرد بافت بیضه با تاکید بر تغییرات فراساختاری سلول‌های رده اسپرماتوژنز است.

مواد و روش کار: دیابت تجربی در موش‌های صحرایی نر بالغ با تزریق داخل صفاقی استرپتوزوتوسین صورت گرفت. در انتهای دوره 70 روزه، اندازه‌گیری وزن بدن و گنادها، اندازه‌گیری غلظت خونی گنادوتروپین‌های هیپوفیزی و استروئیدهای بیضه و مطالعه فرا ساختاری لوله‌های منی‌ساز در بافت بیضه گروه‌های تحت مطالعه انجام شد.

یافته‌ها: کاهش معنی‌دار وزن بدن, گنادها، غلظت خونی گنادوتروپین‌ها، استرادیول و پروژسترون (p<0.05) در موش‌های صحرایی دیابتی در مقایسه با گروه کنترل مشاهده گردید. کاهش درغلظت خونی تستوسترون مربوط به گروه موش‌های دیابتی مشاهده گردید ولی به سطح معنی‌دار آماری نرسید (p>0.05). تغییرات فراساختاری در لوله‌های منی‌ساز در موش‌های دیابتی شامل تغییر شکل میتوکندری‌ها (به شکل‌های غیرطبیعی حلقوی، مواج و کاهش قطر)، کاهش حجم توری آندوپلاسمی، افزایش واکوئل‌های چربی در سلول‌های سرتولی و اختلال در اتصال  بین سلولی در سلول‌های اسپرماتوگونی بود.

بحث و نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که افزایش قند خون به دنبال دیابت تجربی با ایجاد تغییر در میزان هورمون‌های دخیل در فرایند اسپرماتوژنز و نیز ایجاد تغییرات فراساختاری در سطح اندامک‌های سلولی، باعث اختلال در روند اسپرماتوژنز و در نتیجه کاهش باروری می‌گردد.

مجله پزشکی ارومیه، دوره بیست و دوم، شماره سوم، ص 248-239، مرداد وشهریور 1390