مقدمه: سیستم نظارتی توجهی (SAS) بخشی از کنش های اجرایی شناختی، با ظرفیت محدود است که ارتباط تنگاتنگی با حافظه کاری و به ویژه مولفه سیستم اجرایی مرکزی آن دارد. سیستم نظارتی توجهی در انجام تکالیف شناختی پیچیده که برای فرد جدید تلقی می شوند، در فرایند برنامه ریزی و تصمیم گیری، -به ویژه زمانی که راهبردهای شناختی معمول،موثر واقع نمی گردند و مستلزم انجام پردازش های نوآورانه و هماهنگی های شناختی هستند- به راه می افتد. بر اساس ادبیات پژوهشی، کودکانی که مشکلات تکانشگری را تجربه می نمایند، گستره وسیعی از اختلالات شناختی را بروز می دهند که ممکن است ناشی از بدکارکردی شناختی در هر یک از مراحل پردازش اطلاعات، از توجه انتخابی تا فرایند تصمیم گیری باشد. از این رو هدف از پژوهش حاضر بررسی نواقص عصب شناختی
احتمالی در سیستم نظارتی توجهی کودکان تکانشگر، از طریق مقایسه عملکرد سیستم نظارتی توجهی مبتنی بر تعریف نورمن و شالیس ) 1982 ( در کودکان تکانشگر و غیر تکانشگر است.
روش: به منظور بررسی اهداف پژوهش، نخست 537 دانش آموز 8 تا 10 ساله شهرستان بافق، با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب گردیدند و اطلاعات مرتبط با میزان تکانشگری آنها توسط معلمانشان و با استفاده از فرم کوتاه و تجدید نظر شده مقیاس درجه بندی تکانشگری کانرز معلم تکمیل گردید. سپس آزمودنیهایی که نمرات 1 انحراف استاندارد بالاتر و پایین تر از میانگین نمرات گروه نمونه بود، به ترتیب به عنوان گروه / تکانشگر (n=25) و غیر تکانشگر (n=25) انتخاب گردیدند. در مرحله دوم پژوهش ، هر یک از آزمودنی های دو گروه، بسته تکالیف عصب شناختی سنجش عملکرد سیستم نظارت توجهی ) مشتمل بر آزمونهای برج لندن، برو/ نرو، عملکردپیوسته را به صورت رایانه ای تکمیل نمودند. نتایج عملکرد کلی و هریک از مولفه های بسته تکلیفی در دو گروه با استفاده از آزمون t برای گروههای مستقل و تحلیل واریانس یکراهه با یکدیگر مقایسه گردید.
یافته ها: نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که عملکرد کلی سیستم نظارتی توجهی کودکان تکانشگر در هر سه آزمون بسته تکالیف، بطور چشمگیر و قابل توجهی در مقایسه با کودکان غیرتکانشگر آسیب دیده است. در بررسی مولفه های تکالیف عصب شناختی مشخص گردید که کودکان تکانشگر دچار نقصان در تصمیم گیری و مشکلات بازداری شناختی و رفتاری هستند و در حالیکه میزان خطاهای تصمیم گیری ایشان به طور معناداری بالاتر از کودکان غیرتکانشگر بود، زمان واکنش کمتری را نسبت به کودکان غیرتکانشگر دارا بودند.
بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش در کنار نتایج پژوهشهای مشابه، در دستیابی به تصویری روشن تر از مشکلات شناختی کودکان تکانشگر موثر بوده و می تواند زمینه ساز پژوهشهای مداخله ای و در نهایت، درمانهای کارآمد متمرکز بر کنشهای سیستم نظارتی توجهی به منظور کنترل پاره ای از علایم این دسته اختلالات گردد.