پیش‌زمینه و هدف: کم‌کاری مادرزادی نوزادان یکی از شایع‌ترین اختلالات هورمونی و از مهم‌ترین علل قابل‌پیشگیری عقب‌ماندگی ذهنی محسوب می‌گردد که انجام و اجرای برنامه غربالگری برای آن توصیه شده است. این مطالعه با هدف ارزیابی اثربخشی برنامه غربالگری کم‌کاری مادرزادی تیروئید نوزادان در شهرستان سردشت طی سال‌های 1387 تا 1393 انجام شده است.

مواد و روش‌ کار: در مطالعه مقطعی متوالی حاضر، داده‌های مربوط به 10945 نوزاد، طی سال‌های 1387 تا 1393 به روش سرشماری از فرم‌های مربوط به غربالگری این بیماری، پس از انجام هماهنگی‌های لازم و کسب مجوز از معاونت بهداشتی، استخراج و مورد تجزیه و تحیل آماری قرار گرفت.

یافته‌ها: از 17245 نوزاد متولد شده در طی سال‌های ذکر شده، 17074 نوزاد غربالگری شده، 171 نوزاد غربالگری نشده بودند که درمجموع داده‌های 10945 نوزاد (5582 پسر، 5363 دختر) در دسترس و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که برنامه غربالگری با میزان پوشش 99 درصدو میزان فراخوان 5/4 درصد بوده که از بین موارد فراخوان شده 12.5 درصد آن‌ها مبتلا به اختلال مورد نظر بودند. و میزان شیوع از سال 1387 تا 1393 حدود 6/6 مورد در هر هزار تولد محاسبه گردید. 2 درصد نمونه‌های خون ارسالی به آزمایشگاه نامطلوب گزارش شدند و میانگین زمان شروع به درمان در موارد شناسایی شده 26.74 روز پس از تولد به دست آمد.

بحث و نتیجه‌گیری: برنامه غربالگری با شناسایی 114 نوزاد مبتلا در طول این دوره هفت ساله مطالعه حاضر و تحت پوشش و درمان قرار دادن 100 درصد موارد شناسایی شده به منظور کاهش معلولیت‌های جسمی و ذهنی در آن‌ها تا حد قابل قبولی اثربخش و موفقیت آمیز عمل نموده است. در بعضی از شاخص‌ها مانند زمان نمونه‌گیری بار اول و میانگین زمان شروع به درمان نوزادان مبتلا جای ارتقا دارد و در این زمینه باید جهت ارتقا شاخص‌های ذکر شده و درنتیجه رسیدن به اهداف نهایی برنامه بیشتر تلاش شود.