محمد دلیرراد[1]، امین رضازاده[2]، رحیم نژادرحیم[3]

تاریخ دریافت 21/04/1394 تاریخ پذیرش 29/06/1394

چکیده

پیش‌زمینه و هدف: بسیاری از نواحی ایران زیستگاه مناسبی برای مارها است. سالانه 4500 تا 7000 مورد مارگزیدگی در کشور رخ می‌دهد. هرچند کتب و مقالات مختلفی در مورد مارگزیدگی در ایران منتشر شده ولی در حال حاضر، هیچ راهنمای بالینی رایگان به زبان فارسی برای استفاده پزشکان در دسترس نیست. هدف این مقاله ارائه یک دیدگاه جامع در مورد مارگزیدگی در ایران بود.

مواد و روش‌ها: جستجوی دقیقی در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیک پزشکی و کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی ارومیه انجام شد. بیش از پنجاه مقاله علمی، کتب مرجع، راهنمای بالینی و بروشور دارویی به دقت مورد بررسی قرار گرفت و مطالب مفید هر مرجع ثبت شد. در مرحله بعد پیش‌نویس اولیه راهنما تهیه و مورد بازبینی قرار گرفت. در مرحله آخر، در جلسه‌ای با حضور پزشکان صاحب‌نظر از رشته‌های مختلف پزشکی نسخه نهایی راهنمای بالینی حاضر تدوین گردید.

یافته‌ها: این راهنمای بالینی شامل اطلاعات مفیدی در مورد توزیع جغرافیایی مارها در جهان و ایران، ویژگی‌های کلی و نحوه شناسایی مارها، سم مار، علایم بالینی، نحوه تشخیص، درجه‌بندی شدت و جزئیات درمان مارگزیدگی، تجویز آنتی‌ونین، پیش‌آگهی و مارگزیدگی در گروه‌های خاص (کودکان و زنان باردار) و توصیه‌هایی برای پیشگیری از مارگزیدگی است.

بحث و نتیجه‌گیری: برخلاف منابع قبلی که هر یک تنها به برخی جنبه‌های مارگزیدگی پرداخته بودند، در این مقاله مروری ما تلاش نمودیم تا نکات دقیق و عملی مورد نیاز برای مدیریت همه جانبه مارگزیدگی را ارائه گردد.