پیش‌زمینه و هدف: فاسیولیازیس که توسط فاسیولا هپاتیکا و فاسیولا ژیگانتیکا ایجاد می‌شود، دارای اهمیت بهداشتی و اقتصادی در دنیاست. روش‌های رایج شناسایی عوامل انگلی آن دقیق و قابل‌اعتماد نیستند؛ بنابراین مطالعه حاضر با هدف شناسایی مولکولی گونه‌های فاسیولا در استان آذربایجان غربی طراحی شده است.

مواد و روش کار: در این مطالعه کرم‌های فاسیولا از کشتارگاه‌های پنج ناحیه استان آذربایجان غربی، شمال غرب ایران جمع‌آوری گردید. گونه‌های انگلی با استفاده از روش‌های مورفولوژیکی و مولکولی، توالی‌های ITS1، 5.8s و ITS2 ریبوزومال DNA شناسایی شد. تعداد 580 کرم بالغ فاسیولا از 90 کبد آلوده (50 کبد گاوی، 40 کبد گوسفندی) جدا شد. از 110 نمونه استخراج DNA شده، 50 نمونه تعیین توالی گردید.

یافته‌ها: آنالیز توالی‌ها شباهت 100 درصدی را در نواحی ITS1 (bp428(، 5.8s (bp158) و ITS2 (bp366) همه نمونه‌های تعیین توالی شده نشان داد. شباهت بین فاسیولا هپاتیکا و فاسیولا ژیگانتیکا با 11 Mismatch، 98درصد بود. بر اساس توالی‌های ITS1 و ITS2 ریبوزومال DNA تنها گونه فاسیولا هپاتیکا، در بین گاو و گوسفندهای استان آذربایجان غربی، پخش شده است. درنهایت 150 توالی فاسیولا هپاتیکا (50 توالی از هر ناحیه ITS) از استان آذربایجان غربی در بانک جهانی ژن ثبت گردید.

بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این مطالعه شواهدی از وجود فاسیولا ژیگانتیکا در گاو و گوسفندهای استان آذربایجان غربی به دست نیامد و همه نمونه‌های موردبررسی فاسیولا هپاتیکا تشخیص داده شدند. مطالعات بیشتر با مارکرهای مولکولی جدید برای شناسایی دقیق گونه‌ها و درنهایت برای کنترل و پیشگیری از این بیماری انگلی مفید خواهد بود.