پیش‌زمینه و هدف: آسیب طحال ازجمله شایع‌ترین آسیب‌های ناشی از تروما می‌باشد. زمانی که اسپلنکتومی طحال به علت آسیب وارده اجتناب‌ناپذیر باشد، اتوترانسپلنت بافت طحال تنها گزینه ممکن برای حفظ عملکرد طحال می‌باشد. عملکرد ایمونولوژیک طحال در مقابله با عفونت‌ها بسیار حائز اهمیت است اما میزان جبران فعالیت ایمونولوژیک و میزان بازآرایی ساختاری طحال پس از کاشت در مقایسه با حجم طحال کاشته شده تاکنون مشخص نشده است. هدف از این مطالعه ارزیابی تغییرات سلولی بافت طحال و تغییرات سرولوژیک خون محیطی در اتوترانسپلنتیشن طحال در امنتوم رت می‌باشد.

مواد و روش کار: در این مطالعه تجربی تصادفی شده کنترل دار، 80 رت نر ویستار در 4 گروه مطالعه به‌طور تصادفی قرار گرفتند. گروه Sp، تحت اسپلنکتومی، گروه Au، تحت اسپلنکتومی و کاشت 3 قطعه از بافت طحالی مشتمل بر 15-10درصد از حجم آن در امنتوم بزرگ و گروه Sh، تحت لاپاراتومی با تحریک پریتوئن قرار گرفتند. گروه Co به‌عنوان گروه کنترل پیگیری شدند. 10 مورد از موارد هر گروه به‌طور تصادفی جداشده و به مدت 6 ماه و 10 مورد دیگر به مدت 12 ماه مورد پیگیری قرار گرفتند. در پایان دوره پیگیری نمونه خونی اخذشده ازنظر شمارش لکوسیتی و لنفوسیتی وپلاکت و همچنین سطح ایمونوگلوبولین M سرمی سنجش شد و میان گروه‌های مطالعه مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین در گروه اتوترانسپلنت شده پس از لاپاراتومی مجدد، بافت طحال کاشته شده ازنظر ماکروسکوپیک و میکروسکوپیک بررسی و در دو گروه پیگری مورد مقایسه قرار گرفت.

یافته‌ها: نتایج مطالعه ما نشان داد پس از پیگری 6 و 12 ماهه ازنظر شمارش لکوسیتی و لنفوسیتی میان گروه‌های مطالعه تفاوتی وجود نداشت. شمارش پلاکتی در گروه Sp در پایان ماه 6 و 12 بیشتر از گروه کنترل بوده است (0.001>P). تفاوت میان شمارش پلاکتی دو گروه Sp و Au معنی‌دار نبوده است. سطوح IgM سرمی در گروه Sp پایان ماه 6 و 12 به‌طور معنی‌داری کمتر از گروه Sh و Co کنترل بوده است؛ اما میان گروه Au و دو گروه Sh و Co تفاوت معنی‌دار نبوده است. متوسط سطوح IgM در گروه Au بالاتر از گروه Sp به دست آمد اما تفاوت مشاهده‌شده ازنظر آماری معنی‌دار نبوده است (0.14=P). در بررسی مجدد بافت طحال کاشته شده در تمام موارد به‌جز یک مورد (6.25درصد) قابل‌شناسایی بود و تعداد موارد بازآرایی ساختار طحالی و با تشکیل پالپ قرمز و پالپ سفید با فولیکول لنفاوی و در گروه پیگیری 12 ماهه بیشتر بوده است. میزان پیگمان هموسیدرین نیز در گروه پیگیری 12 ماهه به‌طور معنی‌داری بالاتر بوده است (0.03=P).

نتیجه‌گیری: کاشت حدود 15درصد از حجم بافت طحالی، در اکثریت موارد با موفقیت روبرو بوده و بافت طحال بازآرایی شده با مزیت‌های غیرقابل‌چشم‌پوشی بر روی سیستم ایمنی همراه بوده است. بنابراین اتوترانسپلنت بافت طحالی حتی در حجم‌های اندک، در موارد غیرقابل‌اجتناب اسپلنکتومی قویاً توصیه می‌شود.