پیش زمینه و هدف: بیماری‌های غیر واگیردار عامل 60درصد مرگ و میرها و 47درصد بار بیماری‌ها در سطح جهان هستند که 75درصد این مرگ و میرها مربوط به کشورهای در حال توسعه است. علت اغلب این بیماری‌ها ریسک فاکتورهای مشترکی نظیر استفاده از تنباکو، هایپرتانسیون، بی تحرکی فیزیکی، دیابت، هایپرکلسترولمی، چاقی و تغذیه ناسالم می‌باشد. هدف از این مطالعه، تعیین شیوع ریسک فاکتورهای فوق در استان آذربایجان شرقی در سال‌های 1383و1386و مقایسه آن‌ها است.

مواد و روش کار: این بررسی، یک مطالعه توصیفی ـ مقطعی با روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای بود که در آن بالغین 64-15 ساله استان آذربایجان شرقی در خوشه‌های 20 نفره شامل چهار نفر (دو نفر مرد و دو نفر زن) از پنج گروه سنی مورد مطالعه قرارگرفتند. حجم نمونه سال 83، 3740 نفر و حجم نمونه سال 86، 995 نفر بود. پس از تحلیل داده‌ها با نرم افزار spss، نتایج به دست آمده در دو مقطع زمانی با محاسبه حدود اطمینان 95درصد مورد مقایسه قرار گرفتند.

یافته‌ها: میزان شیوع ریسک فاکتورهای یاد شده در سال 1383 و 1386 به ترتیب به این شرح بود: هیپرکلسترولمی 1/12درصد با (18ـ6) CIو 13درصد با (15-10) CI، حداقل 10 دقیقه ورزش در اوقات فراغت 6/29درصد با (39ـ21) CIو 6/33درصد با (36ـ30)CI، هیپرتانسیون3/16درصد با (9ـ23)CI و 1/24درصد با (27ـ21) CI، دیابت 5/5درصد با (10ـ1) CIو 4/11درصد با (14ـ10) CI، استعمال سیگار 7/10درصد با (10ـ5)CI و 5/14درصد با (17ـ12)CI و چاقی 17درصد با (24ـ10)CI و 6/23درصد با (26ـ21)CI، مصرف میوه 95درصد با (99ـ91)CI و 6/95درصد با (97ـ94) CI، مصرف سبزی83درصد با (90ـ76) CI و 97درصد با (98-96)CI، مصرف ماهی 7/29درصد با (38-20) CI و 7/70درصد با (73-68)CI، مصرف روغن نباتی جامد 9/89درصد با (96-84 )CI و 1/68درصد با (77-60) CI و مصرف روغن نباتی مایع 4/7 درصد با (12-2) CIو 5/28درصد با (37-20)CI.

نتیجه گیری: شیوع کلی هیپرکلسترولمی، حداقل10دقیقه ورزش در اوقات فراغت، هیپرتانسیون، استعمال سیگار، چاقی و مصرف میوه تفاوت آماری معنی‌داری در دو مقطع زمانی موردبررسی نداشته اما شیوع دیابت افزایش و سایر عادات تغذیه‌ای بهبودی چشمگیر یافته بود.