پیش‌زمینه و هدف: اختلال دوقطبی در حمله حاد مانیا یک اورژانس روان‌پزشکی محسوب می‌گردد و معمولاً نیاز به بستری پیدا کرده و درمان سریع را ایجاب می‌کند. برای درمان این حملات معمولاً از داروی تثبیت‌کننده خلق به همراه داروی ضد جنون استفاده می‌شود. هرچند لیتیوم کربنات به‌تنهایی در درمان حمله حاد مانیا مؤثر است ولیکن زمان زیادی لازم است تا علائم کنترل شوند. مطالعات معدودی در مورد اثربخشی اولانزاپین (ضد جنون نسل جدید ) به‌تنهایی در درمان حمله حاد مانیا صورت گرفته و نتایج قابل‌تعمیمی به دست نیامده است. در داخل کشور نیز مطالعه مشابهی تابه‌حال ثبت نشده است. هدف ما در این مطالعه مقایسه اثربخشی اولانزاپین و لیتیوم کربنات در درمان حمله حاد مانیا هست.

روش مطالعه: در این مطالعه که یک کارآزمائی بالینی بود بیماران با حملات حاد مانیا بر اساس معیارهای تشخیصی سیستم طبقه‌بندی بیماری‌های روانی (DSM-IV -TR) و مقیاس اندازه‌گیری شدت مانیا (YMRS) انتخاب گردیدند (به‌جز بیماران زیر 18 سال و افرادی که بیماری فوق حاد داشته و نیازمند مداخلات سریع درمانی بودند). آنگاه بیماران به‌صورت تصادفی با داروهای اولانزاپین و لیتیوم کربنات تحت درمان قرار گرفتند. در هر گروه تعداد 30 بیمار دوره چهارهفته‌ای درمان را به پایان رساندند؛ و اثربخشی دو دارو بر اساس میزان پاسخ‌دهی بالینی و همچنین عوارض جانبی آن‌ها، مقایسه گردیدند.

یافته‌ها: در گروه بیماران تحت درمان با اولانزاپین تعداد 18 نفر مرد و 12 نفر زن بود و در گروه لیتیوم 20 نفر مرد و 10 نفر زن بود که از این لحاظ تفاوت معنادار آماری وجود نداشت (p=0.287 ). میزان پاسخ بالینی در گروه بیماران درمان شده با اولانزاپین به‌طور میانگین 72درصد بود، درحالی‌که این میزان در گروه بیماران درمان شده با لیتیوم 66درصد بود، تفاوت معنی‌دار (p=0.005). افزایش گلوکز خون در گروه بیماران درمان شده با اولانزاپین به‌طور میانگین 12.2mg/dl از خط پایه (16درصد افزایش) بود. این میزان در گروه بیماران درمان شده با لیتیوم 0.3mg/dl از خط پایه (1/0درصد افزایش) بود. تفاوت معنی‌دار (p<0.0001). میانگین افزایش وزن در گروه بیماران درمان شده با اولانزاپین 1/3kg از خط پایه (4/4درصد) بود. درحالی‌که در گروه بیماران درمان شده با لیتیوم کربنات 2/1kg از خط پایه (6/1درصد) بود. تفاوت معنی‌دار (p<0.001). ازنظر عارضه جانبی عصبی (EPS) بین دو گروه، تفاوت آماری معنی‌داری وجود نداشت (p=0.231).

بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد هرچند میزان پاسخ‌دهی بیماران به داروی اولانزاپین به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از لیتیوم کربنات هست، بااین‌حال با توجه به عوارض جانبی، لیتیوم کربنات به نظر می‌رسد، در مقایسه با اولانزاپین سالم‌تر باشد.