دوره 34، شماره 11 - ( بهمن 1402 )
جلد 34 شماره 11 صفحات 741-727 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Orandi A, Mohajeri M, Mansouri M, Salajegheh M, Jalili M, Esmaiil Zali M, et al . CLINICAL EFFECTIVENESS OF CASIRIVIMAB AND IMDEVIMAB COMPARED WITH STANDARD OF CARE IN COVID-19: A SYSTEMATIC REVIEW AND META-ANALYSIS. Studies in Medical Sciences 2024; 34 (11) :727-741
URL: http://umj.umsu.ac.ir/article-1-6128-fa.html
URL: http://umj.umsu.ac.ir/article-1-6128-fa.html
اورندی امیرحسین، مهاجری مژگان، منصوری محسن، سلاجقه مینا، جلیلی مهدی، اسماعیل زالی مراد، و همکاران.. اثربخشی بالینی داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد در بیماران مبتلا به کووید-19: یک مرور نظام‌مند و متاآنالیز. مجله مطالعات علوم پزشکی. 1402; 34 (11) :727-741
امیرحسین اورندی 
، مژگان مهاجری ، محسن منصوری ، مینا سلاجقه ، مهدی جلیلی ، مراد اسماعیل زالی ، حمید بابایی ، عبادالله شیری ملک آباد ، سعید خرم نیا*
، مژگان مهاجری ، محسن منصوری ، مینا سلاجقه ، مهدی جلیلی ، مراد اسماعیل زالی ، حمید بابایی ، عبادالله شیری ملک آباد ، سعید خرم نیا*
استادیار بیهوشی درد، گروه بیهوشی، دانشکده پزشکی، مرکز آموزشی و درمانی علی بن ابیطالب (ع)، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان ، saeed.khorramnia@gmail.com
متن کامل [PDF 587 kb]
(134 دریافت)
| چکیده (HTML) (331 مشاهده)
.PNG)
شکل (1): فرایند شناسایی، غربالگری و انتخاب مطالعات وارد شده بر اساس ساختار پریسما
جدول (1): ویژگی‌های مطالعات وارد شده در مرور نظام‌مند و متاآنالیز
ارزیابی سوگرایی مطالعات:
به‌منظور ارزیابی خطر سوگرایی مطالعات مشاهده‌ای از ابزار رابینز (ROBINS-I) استفاده شد. ابزار رابینز یک ابزار خطر سوگرایی برای مطالعات غیرتصادفی (مشاهده‌ای) می‌باشد که توسط کاکرین توصیه شده است. این ابزار هفت حیطه یا دامنه که از طریق آن‌ها سوگرایی ممکن است در مطالعات مشاهده‌ای رخ دهد مورد بررسی قرار می‌دهد. دو دامنه اول، تورش مخدوش کنندگی و انتخاب شرکت کنندگان را قبل از شروع مداخلات که قرار هست مقایسه شوند در مطالعات مورد پوشش قرار می‌دهد. تورش سوم مربوط به طبقه‌بندی خود مداخلات می‌باشد. چهار دامنه دیگر پس از شروع مداخلات می‌باشد. سطح قضاوت در مورد دامنه‌ها به‌صورت پایین (مطالعه در این زمینه با یک کارآزمایی تصادفی که به خوبی انجام شده قابل مقایسه است)، متوسط (این مطالعه برای یک مطالعه غیرتصادفی با توجه به این حوزه مناسب است، اما نمی‌توان آن را قابل مقایسه با یک کارآزمایی تصادفی با انجام خوب در نظر گرفت)، جدی (مطالعه دارای مشکلات مهمی در این زمینه است)، بحرانی (مطالعه در این زمینه برای ارائه شواهد مفیدی در مورد اثرات مداخله بیش از حد مشکل ساز است) و بدون اطلاعات (هیچ اطلاعاتی وجود ندارد که بر اساس آن بتوان در مورد خطر سوگیری برای این دامنه قضاوت کرد) می‌باشد. ارزیابی سوگرایی مطالعات وارد شده در جدول دو نشان داده شده است.
جدول (2): ارزیابی سوگرایی مطالعات وارد شده با چک‌لیست رابینز
.PNG)
.PNG)
.png)
.png)
بستری یا مرگ:
سه مطالعه شامل 392816 بیمار میزان مرگ یا بستری را در بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب و درمان مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند گزارش کرده بودند. نتایج حاصل از متاآنالیز نشان داد که در مدل با اثرات ثابت مقدار نسبت شانس تعدیل شده حاصل از سه مطالعه برای پیامد مرگ یا بستری برابر با 40/0 و با فاصله اطمینان (43/0- 38/0) بود که با توجه به در برنگرفتن مقدار یک نشان از معناداری آن دارد بدان معنا که داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد به‌طور معناداری باعث کاهش مرگ یا بستری در بیماران مبتلا به کووید-19 شده است (P<0.0001).
.png)
.png)
بحث و نتیجه‌گیری
در مطالعه حاضر، اثربخشی بالینی کازیریویماب و ایمدویماب در درمان بیماران مبتلا به کووید-19 در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌های حاصل از متاآنالیز مطالعه حاضر نشان داد که میزان مرگ‌و‌میر در بیماران دریافت کننده داروی کازیریویماب و ایمدویماب کمتر از بیمارانی بود که درمان مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند که نشان‌دهنده اثربخش بودن این درمان در بیماری کووید-19 می‌باشد. مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز گائو و همکاران (34) نشان داد که داروی کازیریویماب و ایمدویماب میزان مرگ‌و‌میر را در بیماران مبتلا به کووید-19 کاهش می‌دهد که با نتایج مطالعه ما هم خوانا و هم راستا بود. در مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز شبکه‌ای دنگ و همکاران (35) که مونوکلونال‌های آنتی‌بادی را در بیماران مبتلا به کووید-19 با یکدیگر مقایسه کرده بود نتایج نشان داد که داروی کازیریویماب و ایمدویماب، میزان مرگ‌و‌میر در بیماران مبتلا را کاهش می‌دهد که حاکی از اثربخش بودن این درمان دارد. نتایج این مطالعه با یافته‌های مطالعه ما هم جهت و هم راستا بود. در توضیح این کاهش مرگ‌و‌میر در بیماران دریافت کننده این درمان ترکیبی باید بیان کرد که داروی کازیریویماب و ایمدویماب که متشکل از دو آنتی‌بادی غیررقابتی و خنثی کننده IgG1 انسانی است پس از ورود به بدن، همانند سایر آنتی‌بادی‌های مونوکلونال، به دامنه اتصال گیرنده پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 متصل می‌شود و اتصال پروتئین اسپایک به گیرنده ACE2 انسانی را مسدود می‌کند در نتیجه از ورود ویروس به سلول‌های انسانی از طریق این گیرنده جلوگیری می‌کند که این مکانیسم در بیماران باعث کاهش میزان مرگ‌و‌میر بیماران مبتلا به کووید-19 می‌گردد (36).
مطالعه مرور نظام‌مند و متاآلیز شبکه‌ای مک کانل و همکاران (37) بر روی مونوکلونال های آنتی‌بادی نشان داد که بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب دریافت کرده بودند میزان مرگ‌و‌میر کمتری در مقایسه با گروه درمان مراقبت استاندارد داشتند. نتایج مطالعات مرور نظام‌مند و متاآنالیز لین و همکاران (38)، یانگ و همکاران(39)، خرم نیا و همکاران (40) و تای و همکاران (41) حاکی از آن بود که مونوکلونال ها میزان مرگ‌و‌میر بیماران مبتلا به کووید-19 را کاهش می‌دهد. درحالی‌که نتایج یافته‌های متاآنالیز کاو و همکاران (42) نشان داد که مونوکلونال های آنتی‌بادی میزان مرگ‌و‌میر را در بیماران کاهش نمی‌دهد در توضیح این اختلاف باید عنوان کرد که در مطالعه کاو، تنها مطالعه کارآزمایی بالینی وارد مطالعه شده بودند همچنین درمان‌ها با یکدیگر مقایسه شده بودند که می‌تواند بر نتایج مطالعه تأثیر بگذارد . در توضیح این یافته باید بیان کرد که مکانیسم دارویی، داروی باملانیویماب همانند سایر پس از ورود به بدن به دامنه اتصال گیرنده پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 متصل می‌شود و اتصال پروتئین اسپایک به گیرنده ACE2 انسانی را مسدود می‌کند که به نوبه آن، از ورود ویروس به سلول‌های میزبان جلوگیری و در نتیجه باعث کاهش مرگ‌و‌میر در بیماران مبتلا به کووید-19 می‌گردد(36).
یافته‌های مطالعه نیز نشان داد که داروی کازیریویماب و ایمدویماب میزان بستری شدن در بیمارستان را در بیماران کاهش می‌دهد. در راستای این نتایج، گائو و همکاران(34) در مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز نشان دادند که بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب دریافت کرده بودند میزان بستری شدن در بیمارستان کمتری در مقایسه با گروه کنترل داشتند. مطالعه دنگ و همکاران (35) نشان داد که بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب دریافت کرده بودند میزان بستری شدن کمتری در مقایسه با سایر درمان‌ها داشتند. که این یافته، با نتایج مطالعه حاضر ما هم جهت و هم راستا بود. میزان بستری شدن در بیمارستان در مطالعه مرور نظام‌مند و متاآلیز شبکه‌ای مک کانل و همکاران(37) در بیماران دریافت کننده کازیریویماب و ایمدویماب کمتر از گروه کنترل بود. متاآنالیز شبکه‌ای سیمیونیک و همکاران(43) حاکی از کاهش میزان بستری در بیماران دریافت کننده داروی کازیریویماب و ایمدویماب بود که تاییدی بر یافته‌های مطالعه ما می‌باشد. دیگر نتایج مطالعات مرور نظام‌مند و متاآنالیز لین و همکاران (38)، کاو و همکاران(42)، خرم نیا و همکاران (40)، زابلی مهدی آبادی و همکاران (44) و تای و همکاران (41) حاکی از آن بود که مونوکلونال ها میزان بستری شدن بیماران مبتلا به کووید-19 را کاهش می‌دهند. درحالی‌که شواهد متاآنالیز لو و همکاران(45) حاکی از بی تأثیر بودن آنتی‌بادی مونوکلونال ببتولیمب در کاهش میزان بستری شدن بیماران مبتلا داشت. به نظر می‌رسد نوع داروهای گروه مقایسه که شامل درمان مراقبت استاندارد، شامل دارونما و دیگر داروهای ضدویروسی و مونوکلونال می‌باشد بر روی نتایج متاآنالیز تأثیر گذاشته است.
یافته‌های حاصل از متاآنالیز مطالعه حاضر نیز نشان داد که نیاز به اکسیژن درمانی در بیماران دریافت کننده داروی کازیریویماب و ایمدویماب کمتر از درمان مراقبت استاندارد بود. نتایج مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز آلومیاد و همکاران(46) بر روی داروی اواشیلد که یک آنتی‌بادی مونوکلونال می‌باشد تاییدی بر یافته‌های مطالعه ما می‌باشد. زابلی مهدی آبادی و همکاران (44) در مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز خود بر روی داروی آنتی‌بادی مونوکلونال رگدانویماب نشان دادند که این آنتی‌بادی مونوکلونال نیاز به اکسیژن درمانی را در بیماران دریافت کننده این دارو در مقایسه با گروه کنترل کاهش می‌دهد که با نتایج مطالعه ما هم جهت و هم راستا می‌باشد.
یافته‌های متاآنالیز مطالعه ما نشان داد که بستری یا مرگ در بیمارانی که داروی دریافت کرده بودند کمتر از بیمارانی بود که درمان مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند. مطالعه مرور نظام‌مند کریوزبرگر و همکاران (47) نشان داد که بیمارانی که کازیریویماب و ایمدویماب دریافت کرده‌اند میزان بستری یا مرگ کمتری در مقایسه با گروه دارونما داشته‌اند. همچنین مطالعه امانی (48) نشان داد که داروی سوترویمب که یک آنتی‌بادی مونوکلونال می‌باشد بستری یا مرگ را در بیمارانی که این نوع دارو را دریافت کرده‌اند کاهش می‌دهد که تاییدی بر یافته‌های مطالعه ما می‌باشد. دیگر یافته‌های حاصل از متاآنالیز مطالعه حاضر نشان داد که نیاز به تهویه مکانیکی در بیماران دریافت کننده داروی کازیریویماب و ایمدویماب کمتر از گروه درمان مراقبت استاندارد بود. مک کانل و همکاران(37) در مطالعه خود نشان دادند که کازیریویماب و ایمدویماب، نیاز به تهویه مکانیکی را در بیمارانی که این درمان را دریافت می‌کنند کاهش می‌دهد که با نتایج مطالعه ما همخوانی داشت. هرناندز و همکاران(49) نشان دادند که درمان با مونوکلونال ها، میزان تهویه مکانیکی را در بیماران مبتلا به کووید-19 کاهش می‌دهد که با نتایج مطالعه حاضر، هم راستا و هم جهت بود. درحالی‌که نتایج مطالعه دنگ و همکاران(35) حاکی از آن بود که که درمان با داروی کازیریویماب و ایمدویماب تاثیری در تهویه مکانیکی بیماران مبتلا ندارد. یافته‌های حاصل از این مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز می‌تواند برای تصمیم گیرندگان و سیاسگزاران بخش نظام سلامت به‌منظور اتخاذ استراتژی‌های مناسب درمانی در بیماران مبتلا به کووید-19 سودمند و مناسب واقع گردد. به علاوه، پزشکان و متخصصان بالینی می‌توانند از نتایج این مطالعه استفاده کنند.
تشکر و قدردانی
نویسندگان مطالعه، مراتب تشکر و قدردانی خود را از نویسندگان مطالعات وارد شده اعلام می‌دارند.
حمایت مالی
ندارد.
تعارض منافع
نویسندگان مطالعه اعلام می‌کنند هیچ تعارض منافعی وجود ندارد
ملاحظات اخلاقی
ندارد.
متن کامل: (52 مشاهده)
مقدمه
سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا 2 (SARS-CoV-2) عامل بیماری کروناویروس (کووید-19)، یک گونه جدید کروناویروس بود که برای اولین بار در دسامبر 2019 شناسایی شد که از زمان پیدایش آن تاکنون منجر به مرگ و ابتلای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان شد(1). هرچند که در طول چند سال گذشته مداخلات درمانی و واکسن‌های زیادی به‌منظور درمان و پیشگیری از این بیماری عفونی توسعه پیدا کرد(2-5) بااین‌حال تعدادی از این مداخلات درمانی ناکارآمد و بی‌تأثیر بودند(6). واکسن‌هایی از قبیل واکسن کووید-۱۹ فایزر- بیوان‌تک، واکسن کووید-19 مدرنا، واکسن جانسون‌اند جانسون، واکسن کووید-19 سینوفارم، واکسن بهارات (کوواکسین)، واکسن نواکسکوید، واکسن آکسفورد-آسترازنکا، واکسن کروناواک (سینوواک) و واکسن کرونا نواواکس، واکسن‌هایی بودند که توسط سازمان بهداشت جهانی قرار مورد تأیید قرار گرفت و به‌طور گسترده به‌منظور مهار تأثیر پاندمیک کووید-19 مورداستفاده قرار گرفت(7). بااین‌حال، آنتی‌بادی‌های ناشی از واکسن‌ها در 6 ماه پس از یک سری واکسیناسیون اولیه کووید-19 کاهش می‌یابد (یعنی دو دوز واکسن دو دوز یا یک دوز واکسن یک دوز) همچنین ممکن است 2 تا 7 ماه پس از دریافت یک سری واکسیناسیون اولیه کاهش یابد. این کاهش در اثربخشی واکسن ممکن است با ظهور انواع سویه‌های جدید بیشتر شود(8) از طرف دیگر، واکسن‌ها تنها برای اقدامات پیشگیری مناسب می‌باشند و برای اقدامات درمانی در افراد مبتلا به کووید-19، کارایی ندارند(9). درحالی‌که واکسن‌ها بهترین استراتژی برای پیشگیری از عفونت کووید-19 هستند مداخلات دارویی می‌توانند به‌طور بالقوه برای برخی از جمعیت‌های آسیب‌پذیر قبل یا بعد از قرار گرفتن در معرض سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا، مانند بیمارانی که واکسینه نشده یا اخیراً واکسینه شده‌اند، سودمند باشند(10).
اخیراً یک کلاس جدید از مداخلات ضدویروسی در دست بررسی، آنتی‌بادی مونوکلونال (mAbs) موردتوجه قرار گرفته است که می‌تواند به ویروس متصل شود و آن‌ها را خنثی کند و پیشرفت بیماری را در بیماران با مراحل اولیه کووید-19 محدود کند(10). آنتی‌بادی‌های مونوکلونال SARS-CoV-2 این پتانسیل را دارند که هم برای پیشگیری و هم برای درمان عفونت استفاده شوند(11). درمان با این نوع داروها که به پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 متصل می‌شوند، از بستری شدن و مرگ در کارآزمایی‌های بالینی تصادفی شده بیماران غیر بستری و غیر واکسینه شده با خطر بالای پیامدهای ضعیف جلوگیری می‌کند(12, 13). کازیریویماب و ایمدویماب (با نام تجاری ریجنران) دو آنتی‌بادی مونوکلونال هستند که در هنگام استفاده به‌عنوان درمان، میزان بستری شدن و مرگ‌و‌میر را در بیماران سرپایی پرخطر مبتلا به کووید-19 خفیف تا متوسط کاهش می‌دهند و هنگامی‌که به‌عنوان پیشگیری پس از مواجهه استفاده می‌شوند، علائم کووید-19 را در بیماران کاهش می‌دهند(14). این دو مونوکلونال، دامنه گیرنده پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 را هدف قرار می‌دهد و درنتیجه از ورود ویروس به سلول‌های انسانی از طریق گیرنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین 2 (ACE2) جلوگیری می‌کند(15). ریجنران، در بیماران خفیف تا متوسط مبتلا به کووید-19 ظرف 10 روز پس از شروع علائم، که در معرض خطر بالایی برای پیشرفت به کووید-19 شدید هستند یا در بیمارستان بستری هستند استفاده می‌گردد(16, 17). با توجه اینکه هیچ مطالعه مرور سامانمند و متاآنالیز جامع در رابطه با پتانسیل درمانی این داروی ترکیبی در بیماران مبتلا به کووید-19 صورت نگرفته است این مطالعه باهدف بررسی اثربخشی بالینی داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد در درمان بیماران مبتلا به کووید-19 انجام گرفت.
مواد و روش کار
دو محقق به‌طور مستقل یک جستجوی نظام‌مند به‌منظور یافتن مقالات مرتبط در مورد اثربخشی داروی کازیریویماب و ایمدویماب از 2020 تا 2023 در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، Scopus، Cochrane Library و Web of Science انجام دادند. به‌منظور بالا بردن حساسیت جستجو و یافتن مقالات بیشتر، یک جستجوی دستی در فهرست مقالات وارد شده انجام گرفت. به‌منظور جستجوی پایگاه‌های اطلاعاتی ذکرشده از راهبرد جستجوی متناسب با همان پایگاه اطلاعاتی استفاده شد. هیچ محدودیتی برای زبان مقالات مورد جستجو در نظر گرفته نشد. کلیدواژه‌های مورداستفاده در مطالعه شامل: COVID-19، SARS-CoV-2، casirivimab-imdevimab، REGN-COV2 و Efficacy بود. پس از جستجوی کامل، مقالات بر اساس ساختار پریسما توسط دو محقق به‌طور مستقل مورد ارزیابی قرار گرفتند. در ابتدا مقالات تکراری حذف گردیدند سپس بر اساس عنوان و چکیده مورد ارزیابی قرار گرفتند و مطالعاتی که معیارهای ورود به مطالعه را نداشتند از فرایند غربالگری خارج شدند در مرحله بعد متن کامل مقالات باقی مانده که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند مورد ارزیابی قرار می‌گرفتند. اختلاف‌نظر بین دو محقق توسط محقق سوم موردبحث قرار می‌گرفت و از طریق توافق و اجماع میان محققان برطرف می‌گردید. به‌منظور ارزیابی کیفیت مطالعات مشاهده‌ای در متاآنالیز از چک‌لیست نیوکاسل استفاده گردید. به‌منظور بررسی سوگرایی انتشار این مطالعه از تست ایگر استفاده شد. همچنین به‌منظور انجام این مطالعه از چک‌لیست پریسما استفاده گردید. راهبرد جستجو در پایگاه اطلاعاتی PubMed بدین‌صورت بود:
(((((((((Coronavirus[Title/Abstract]) OR (Coronavirus[MeSH Terms])) OR (COVID-19[Title/Abstract])) OR (COVID-19[MeSH Terms])) OR (SARS-CoV-2[Title/Abstract])) OR (SARS-CoV-2[MeSH Terms]))) OR (2019 novel coronavirus infection[Title/Abstract])) OR (2019-nCoV infection[Title/Abstract])) AND (((REGN-COV2[Title/Abstract]) OR (casirivimab-imdevimab[Title/Abstract])) OR (monoclonal antibody[Title/Abstract]))
معیارهای ورود و خروج از مطالعه:
معیارهای ورود به مطالعه شامل 1) جمعیت: بیماران مبتلا به کووید-19 2) مداخله: داروی کازیریویماب و ایمدویماب (ریجنران) 3) مقایسه: درمان مراقبت استاندارد (منظور از درمان مراقبت استاندارد، درمانی که توسط پزشکان به‌عنوان درمان مناسب برای نوع خاصی از بیماری پذیرفته شده است و به‌طور گسترده توسط متخصصان مراقبت‌های بهداشتی استفاده می‌شود این نوع درمان در مطالعات شامل اکسیژن درمانی، داروهای رایج و مرسوم از قبیل دگزامتازون، کورتیکواستروئیدها، آنتی‌بیوتیک‌ها، ویتامین‌ها و مینرال‌ها، داروهای ایمونوساپرسیو، داروهای ضد انعقاد و... در درمان بیماری کووید-19 است) 4) نوع مطالعه: مطالعات مشاهده‌ای 5) پیامدها: کاهش میزان مرگ‌و‌میر، کاهش میزان بستری شدن در بیمارستان، نیاز به اکسیژن درمانی، بستری یا مرگ و تهویه مکانیکی بود.
معیارهای خروج از مطالعه شامل 1) جمعیت: مطالعاتی که جمعیت آن بیماران مبتلا به کووید-19 نباشد با بر روی گونه‌های حیوانی انجام گرفته باشد 2) مداخله: داروی کازیریویماب و ایمدویماب (ریجنران) به‌صورت ترکیب با سایر رژیم‌های درمانی بررسی شده باشد 3) مقایسه: داروهایی که در ترکیب با درمان مراقبت استاندارد باشند 4) طراحی مطالعه: گزارش موردی، گزارش موارد، نامه به سردبیر، کنفرانس‌ها و مطالعاتی که نتایج آن‌ها ناقص و قابل‌استخراج نباشد 5) پیامد: پیامدهای غیر مرتبط را بررسی کرده باشد یا اطلاعات پیامدهای موردنظر کافی نباشد.
استخراج داده‌ها:
داده‌های موردنیاز به‌طور مستقل توسط دو محقق با استفاده از
فرم‌های از پیش تعیین‌شده با استفاده از نرم‌افزار اکسل استخراج شد. داده‌ها شامل نام نویسنده، سال انتشار، حجم نمونه، مداخله، مقایسه، نوع مطالعه و مکان مطالعه بود. به‌منظور ارزیابی سوگرایی مقالات وارد شده و سوگرایی انتشار به ترتیب از ابزار رابینز (ROBINS-I) (18) و آزمون ایگر(19) استفاده شد.
سنتز شواهد و آنالیز آماری:
پیامدهای اثربخشی در مطالعات به‌صورت رخداد و عدم رخداد بین دو گروه مداخله و مقایسه گزارش‌شده بودند بنابراین از نسبت شانس (Odds Ratio) با فاصله اطمینان 95 درصد استفاده شد. جهت وزن دهی با توجه به واریانس هر مطالعه از روش معکوس واریانس (IV) استفاده شد. بدان معنا که از معکوس واریانس هر مطالعه به‌عنوان وزن آن مطالعه در محاسبه اثر کل استفاده شد. جهت بررسی میزان هتروژنیتی بین مطالعات از شاخص‌های I2 و همچنین آزمون کای- دو استفاده شد. مقدار I2 بیشتر از 50 درصد و P<0.1 به‌عنوان هتروژنیتی (ناهمگونی) در نظر گرفته شد. مدل اثرات تصادفی و ثابت برای مطالعات به ترتیب، با هتروژنیتی (ناهمگونی) و بدون هتروژنیتی (همگنی) استفاده شد. اگر هتروژنتی بالای 50 درصد بود از مدل اثرات تصادفی استفاده می‌گردید و اگر هتروژنتی کمتر از 50 درصد، از مدل اثرات ثابت استفاده می‌گردید به‌منظور انجام متاآنالیز داده‌ها از نرم‌افزار آماری Review Manager نسخه 5.4 استفاده شد.
یافته‌ها
شکل یک فرایند غربالگری، شناسایی و انتخاب مطالعات وارد شده را بر اساس ساختار پریسما نشان می‌دهد. پس از انجام جستجوی اولیه در پایگاه‌های الکترونیکی، درمجموع 478 مطالعه شناسایی شد که در این میان 191 مطالعه به دلیل تکراری بودن خارج شدند و 287 مطالعه باقی ماندند. مطالعات باقی مانده بر اساس عنوان و چکیده توسط دو محقق به‌طور مستقل مورد غربالگری و بررسی قرار گرفتند که 260 مطالعه به دلیل نداشتن معیارهای ورود به مطالعه، در فرایند غربالگری خارج شدند و درنهایت 27 مطالعه شرایط ورود به مطالعه را داشتند که پس از بررسی متن کامل این مقالات مطابق با معیارهای ورود و خروج، درنهایت 14 مطالعه (20-33) با جمعیت 461598 بیمار، اثر درمانی کازیریویماب و ایمدویماب را در بیماران مبتلا به کووید-19 در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد مورد ارزیابی قرار داده بودند که این مطالعات وارد مرحله متاآنالیز شدند. ویژگی مطالعات وارد شده در جدول یک ذکر شده است.
سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا 2 (SARS-CoV-2) عامل بیماری کروناویروس (کووید-19)، یک گونه جدید کروناویروس بود که برای اولین بار در دسامبر 2019 شناسایی شد که از زمان پیدایش آن تاکنون منجر به مرگ و ابتلای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان شد(1). هرچند که در طول چند سال گذشته مداخلات درمانی و واکسن‌های زیادی به‌منظور درمان و پیشگیری از این بیماری عفونی توسعه پیدا کرد(2-5) بااین‌حال تعدادی از این مداخلات درمانی ناکارآمد و بی‌تأثیر بودند(6). واکسن‌هایی از قبیل واکسن کووید-۱۹ فایزر- بیوان‌تک، واکسن کووید-19 مدرنا، واکسن جانسون‌اند جانسون، واکسن کووید-19 سینوفارم، واکسن بهارات (کوواکسین)، واکسن نواکسکوید، واکسن آکسفورد-آسترازنکا، واکسن کروناواک (سینوواک) و واکسن کرونا نواواکس، واکسن‌هایی بودند که توسط سازمان بهداشت جهانی قرار مورد تأیید قرار گرفت و به‌طور گسترده به‌منظور مهار تأثیر پاندمیک کووید-19 مورداستفاده قرار گرفت(7). بااین‌حال، آنتی‌بادی‌های ناشی از واکسن‌ها در 6 ماه پس از یک سری واکسیناسیون اولیه کووید-19 کاهش می‌یابد (یعنی دو دوز واکسن دو دوز یا یک دوز واکسن یک دوز) همچنین ممکن است 2 تا 7 ماه پس از دریافت یک سری واکسیناسیون اولیه کاهش یابد. این کاهش در اثربخشی واکسن ممکن است با ظهور انواع سویه‌های جدید بیشتر شود(8) از طرف دیگر، واکسن‌ها تنها برای اقدامات پیشگیری مناسب می‌باشند و برای اقدامات درمانی در افراد مبتلا به کووید-19، کارایی ندارند(9). درحالی‌که واکسن‌ها بهترین استراتژی برای پیشگیری از عفونت کووید-19 هستند مداخلات دارویی می‌توانند به‌طور بالقوه برای برخی از جمعیت‌های آسیب‌پذیر قبل یا بعد از قرار گرفتن در معرض سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا، مانند بیمارانی که واکسینه نشده یا اخیراً واکسینه شده‌اند، سودمند باشند(10).
اخیراً یک کلاس جدید از مداخلات ضدویروسی در دست بررسی، آنتی‌بادی مونوکلونال (mAbs) موردتوجه قرار گرفته است که می‌تواند به ویروس متصل شود و آن‌ها را خنثی کند و پیشرفت بیماری را در بیماران با مراحل اولیه کووید-19 محدود کند(10). آنتی‌بادی‌های مونوکلونال SARS-CoV-2 این پتانسیل را دارند که هم برای پیشگیری و هم برای درمان عفونت استفاده شوند(11). درمان با این نوع داروها که به پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 متصل می‌شوند، از بستری شدن و مرگ در کارآزمایی‌های بالینی تصادفی شده بیماران غیر بستری و غیر واکسینه شده با خطر بالای پیامدهای ضعیف جلوگیری می‌کند(12, 13). کازیریویماب و ایمدویماب (با نام تجاری ریجنران) دو آنتی‌بادی مونوکلونال هستند که در هنگام استفاده به‌عنوان درمان، میزان بستری شدن و مرگ‌و‌میر را در بیماران سرپایی پرخطر مبتلا به کووید-19 خفیف تا متوسط کاهش می‌دهند و هنگامی‌که به‌عنوان پیشگیری پس از مواجهه استفاده می‌شوند، علائم کووید-19 را در بیماران کاهش می‌دهند(14). این دو مونوکلونال، دامنه گیرنده پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 را هدف قرار می‌دهد و درنتیجه از ورود ویروس به سلول‌های انسانی از طریق گیرنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین 2 (ACE2) جلوگیری می‌کند(15). ریجنران، در بیماران خفیف تا متوسط مبتلا به کووید-19 ظرف 10 روز پس از شروع علائم، که در معرض خطر بالایی برای پیشرفت به کووید-19 شدید هستند یا در بیمارستان بستری هستند استفاده می‌گردد(16, 17). با توجه اینکه هیچ مطالعه مرور سامانمند و متاآنالیز جامع در رابطه با پتانسیل درمانی این داروی ترکیبی در بیماران مبتلا به کووید-19 صورت نگرفته است این مطالعه باهدف بررسی اثربخشی بالینی داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد در درمان بیماران مبتلا به کووید-19 انجام گرفت.
مواد و روش کار
دو محقق به‌طور مستقل یک جستجوی نظام‌مند به‌منظور یافتن مقالات مرتبط در مورد اثربخشی داروی کازیریویماب و ایمدویماب از 2020 تا 2023 در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، Scopus، Cochrane Library و Web of Science انجام دادند. به‌منظور بالا بردن حساسیت جستجو و یافتن مقالات بیشتر، یک جستجوی دستی در فهرست مقالات وارد شده انجام گرفت. به‌منظور جستجوی پایگاه‌های اطلاعاتی ذکرشده از راهبرد جستجوی متناسب با همان پایگاه اطلاعاتی استفاده شد. هیچ محدودیتی برای زبان مقالات مورد جستجو در نظر گرفته نشد. کلیدواژه‌های مورداستفاده در مطالعه شامل: COVID-19، SARS-CoV-2، casirivimab-imdevimab، REGN-COV2 و Efficacy بود. پس از جستجوی کامل، مقالات بر اساس ساختار پریسما توسط دو محقق به‌طور مستقل مورد ارزیابی قرار گرفتند. در ابتدا مقالات تکراری حذف گردیدند سپس بر اساس عنوان و چکیده مورد ارزیابی قرار گرفتند و مطالعاتی که معیارهای ورود به مطالعه را نداشتند از فرایند غربالگری خارج شدند در مرحله بعد متن کامل مقالات باقی مانده که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند مورد ارزیابی قرار می‌گرفتند. اختلاف‌نظر بین دو محقق توسط محقق سوم موردبحث قرار می‌گرفت و از طریق توافق و اجماع میان محققان برطرف می‌گردید. به‌منظور ارزیابی کیفیت مطالعات مشاهده‌ای در متاآنالیز از چک‌لیست نیوکاسل استفاده گردید. به‌منظور بررسی سوگرایی انتشار این مطالعه از تست ایگر استفاده شد. همچنین به‌منظور انجام این مطالعه از چک‌لیست پریسما استفاده گردید. راهبرد جستجو در پایگاه اطلاعاتی PubMed بدین‌صورت بود:
(((((((((Coronavirus[Title/Abstract]) OR (Coronavirus[MeSH Terms])) OR (COVID-19[Title/Abstract])) OR (COVID-19[MeSH Terms])) OR (SARS-CoV-2[Title/Abstract])) OR (SARS-CoV-2[MeSH Terms]))) OR (2019 novel coronavirus infection[Title/Abstract])) OR (2019-nCoV infection[Title/Abstract])) AND (((REGN-COV2[Title/Abstract]) OR (casirivimab-imdevimab[Title/Abstract])) OR (monoclonal antibody[Title/Abstract]))
معیارهای ورود و خروج از مطالعه:
معیارهای ورود به مطالعه شامل 1) جمعیت: بیماران مبتلا به کووید-19 2) مداخله: داروی کازیریویماب و ایمدویماب (ریجنران) 3) مقایسه: درمان مراقبت استاندارد (منظور از درمان مراقبت استاندارد، درمانی که توسط پزشکان به‌عنوان درمان مناسب برای نوع خاصی از بیماری پذیرفته شده است و به‌طور گسترده توسط متخصصان مراقبت‌های بهداشتی استفاده می‌شود این نوع درمان در مطالعات شامل اکسیژن درمانی، داروهای رایج و مرسوم از قبیل دگزامتازون، کورتیکواستروئیدها، آنتی‌بیوتیک‌ها، ویتامین‌ها و مینرال‌ها، داروهای ایمونوساپرسیو، داروهای ضد انعقاد و... در درمان بیماری کووید-19 است) 4) نوع مطالعه: مطالعات مشاهده‌ای 5) پیامدها: کاهش میزان مرگ‌و‌میر، کاهش میزان بستری شدن در بیمارستان، نیاز به اکسیژن درمانی، بستری یا مرگ و تهویه مکانیکی بود.
معیارهای خروج از مطالعه شامل 1) جمعیت: مطالعاتی که جمعیت آن بیماران مبتلا به کووید-19 نباشد با بر روی گونه‌های حیوانی انجام گرفته باشد 2) مداخله: داروی کازیریویماب و ایمدویماب (ریجنران) به‌صورت ترکیب با سایر رژیم‌های درمانی بررسی شده باشد 3) مقایسه: داروهایی که در ترکیب با درمان مراقبت استاندارد باشند 4) طراحی مطالعه: گزارش موردی، گزارش موارد، نامه به سردبیر، کنفرانس‌ها و مطالعاتی که نتایج آن‌ها ناقص و قابل‌استخراج نباشد 5) پیامد: پیامدهای غیر مرتبط را بررسی کرده باشد یا اطلاعات پیامدهای موردنظر کافی نباشد.
استخراج داده‌ها:
داده‌های موردنیاز به‌طور مستقل توسط دو محقق با استفاده از
فرم‌های از پیش تعیین‌شده با استفاده از نرم‌افزار اکسل استخراج شد. داده‌ها شامل نام نویسنده، سال انتشار، حجم نمونه، مداخله، مقایسه، نوع مطالعه و مکان مطالعه بود. به‌منظور ارزیابی سوگرایی مقالات وارد شده و سوگرایی انتشار به ترتیب از ابزار رابینز (ROBINS-I) (18) و آزمون ایگر(19) استفاده شد.
سنتز شواهد و آنالیز آماری:
پیامدهای اثربخشی در مطالعات به‌صورت رخداد و عدم رخداد بین دو گروه مداخله و مقایسه گزارش‌شده بودند بنابراین از نسبت شانس (Odds Ratio) با فاصله اطمینان 95 درصد استفاده شد. جهت وزن دهی با توجه به واریانس هر مطالعه از روش معکوس واریانس (IV) استفاده شد. بدان معنا که از معکوس واریانس هر مطالعه به‌عنوان وزن آن مطالعه در محاسبه اثر کل استفاده شد. جهت بررسی میزان هتروژنیتی بین مطالعات از شاخص‌های I2 و همچنین آزمون کای- دو استفاده شد. مقدار I2 بیشتر از 50 درصد و P<0.1 به‌عنوان هتروژنیتی (ناهمگونی) در نظر گرفته شد. مدل اثرات تصادفی و ثابت برای مطالعات به ترتیب، با هتروژنیتی (ناهمگونی) و بدون هتروژنیتی (همگنی) استفاده شد. اگر هتروژنتی بالای 50 درصد بود از مدل اثرات تصادفی استفاده می‌گردید و اگر هتروژنتی کمتر از 50 درصد، از مدل اثرات ثابت استفاده می‌گردید به‌منظور انجام متاآنالیز داده‌ها از نرم‌افزار آماری Review Manager نسخه 5.4 استفاده شد.
یافته‌ها
شکل یک فرایند غربالگری، شناسایی و انتخاب مطالعات وارد شده را بر اساس ساختار پریسما نشان می‌دهد. پس از انجام جستجوی اولیه در پایگاه‌های الکترونیکی، درمجموع 478 مطالعه شناسایی شد که در این میان 191 مطالعه به دلیل تکراری بودن خارج شدند و 287 مطالعه باقی ماندند. مطالعات باقی مانده بر اساس عنوان و چکیده توسط دو محقق به‌طور مستقل مورد غربالگری و بررسی قرار گرفتند که 260 مطالعه به دلیل نداشتن معیارهای ورود به مطالعه، در فرایند غربالگری خارج شدند و درنهایت 27 مطالعه شرایط ورود به مطالعه را داشتند که پس از بررسی متن کامل این مقالات مطابق با معیارهای ورود و خروج، درنهایت 14 مطالعه (20-33) با جمعیت 461598 بیمار، اثر درمانی کازیریویماب و ایمدویماب را در بیماران مبتلا به کووید-19 در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد مورد ارزیابی قرار داده بودند که این مطالعات وارد مرحله متاآنالیز شدند. ویژگی مطالعات وارد شده در جدول یک ذکر شده است.
جدول (1): ویژگی‌های مطالعات وارد شده در مرور نظام‌مند و متاآنالیز
| کنترل | مداخله | نوع مطالعه | حجم مطالعه | کشور | سال | نویسنده اول |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 152 | هند | 2022 | جوی |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 34 | ایتالیا | 2022 | فاراوان |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 444 | ژاپن | 2022 | سوزوکی |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 8426 | امریکا | 2022 | اول ابایدی |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 40 | ژاپن | 2021 | آمانو |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 54820 | امریکا | 2022 | جالبرت |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 384447 | امریکا | 2022 | حسین |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 1959 | بین‌المللی | 2022 | مک کریری |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 922 | ژاپن | 2022 | میاشیتا |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 104 | ژاپن | 2022 | اوساگی |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 1392 | امریکا | 2022 | رزونابل |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 1170 | امریکا | 2022 | رودی |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 359 | اسرائیل | 2022 | شوپن |
| درمان استاندارد | کازیریویماب و ایمدویماب | مشاهده‌ای | 6407 | امریکا | 2022 | وی |
ارزیابی سوگرایی مطالعات:
به‌منظور ارزیابی خطر سوگرایی مطالعات مشاهده‌ای از ابزار رابینز (ROBINS-I) استفاده شد. ابزار رابینز یک ابزار خطر سوگرایی برای مطالعات غیرتصادفی (مشاهده‌ای) می‌باشد که توسط کاکرین توصیه شده است. این ابزار هفت حیطه یا دامنه که از طریق آن‌ها سوگرایی ممکن است در مطالعات مشاهده‌ای رخ دهد مورد بررسی قرار می‌دهد. دو دامنه اول، تورش مخدوش کنندگی و انتخاب شرکت کنندگان را قبل از شروع مداخلات که قرار هست مقایسه شوند در مطالعات مورد پوشش قرار می‌دهد. تورش سوم مربوط به طبقه‌بندی خود مداخلات می‌باشد. چهار دامنه دیگر پس از شروع مداخلات می‌باشد. سطح قضاوت در مورد دامنه‌ها به‌صورت پایین (مطالعه در این زمینه با یک کارآزمایی تصادفی که به خوبی انجام شده قابل مقایسه است)، متوسط (این مطالعه برای یک مطالعه غیرتصادفی با توجه به این حوزه مناسب است، اما نمی‌توان آن را قابل مقایسه با یک کارآزمایی تصادفی با انجام خوب در نظر گرفت)، جدی (مطالعه دارای مشکلات مهمی در این زمینه است)، بحرانی (مطالعه در این زمینه برای ارائه شواهد مفیدی در مورد اثرات مداخله بیش از حد مشکل ساز است) و بدون اطلاعات (هیچ اطلاعاتی وجود ندارد که بر اساس آن بتوان در مورد خطر سوگیری برای این دامنه قضاوت کرد) می‌باشد. ارزیابی سوگرایی مطالعات وارد شده در جدول دو نشان داده شده است.
جدول (2): ارزیابی سوگرایی مطالعات وارد شده با چک‌لیست رابینز
| گزارش نتایج | اندازه گیری پیامدها | گم شدن داده‌ها | انحراف از مداخلات | طبقه‌بندی مداخلات | انتخاب | مخدوش کنندگی | مطالعه |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | متوسط | متوسط | جوی |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | متوسط | متوسط | فاراوان |
| پایین | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | پایین | پایین | سوزوکی |
| پایین | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | پایین | پایین | اول ابایدی |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | جدی | جدی | آمانو |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | متوسط | متوسط | جالبرت |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | پایین | پایین | حسین |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | پایین | پایین | مک کریری |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | جدی | جدی | میاشیتا |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | متوسط | متوسط | اوساگی |
| پایین | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | پایین | پایین | رزونابل |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | پایین | پایین | رودی |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | متوسط | متوسط | شوپن |
| متوسط | متوسط | پایین | متوسط | متوسط | پایین | پایین | وی |
به‌منظور ارزیابی سوگرایی انتشار در مطالعه حاضر از تست ایگر (تست ایگر یک رگرسیون خطی از تخمین‌های اثر مداخله بر روی خطاهای استاندارد است که با واریانس معکوس آن‌ها وزن می‌شود) استفاده شد. تست ایگر معمولاً برای ارزیابی بالقوه سوگرایی انتشار در در یک متاآنالیز از طریق عدم تقارت نمودار قیفی استفاده می‌شود. با توجه به توصیه کاکرین برای انجام تست ایگر تعداد مطالعات هر پیامد نباید کمتر از 10 مطالعه باشد به همین دلیل، این تست بر روی پیامد اصلی مطالعه که مرگ‌و‌میر بود انجام گرفت. نتیجه این تست نشان داد که سوگرایی انتشار برای پیامد میزان مرگ‌و‌میر وجود ندارد (نمودار 1).
نمودار (1): سوگرایی انتشار مرگ‌و‌میر با استفاده از تست ایگر
پیامدهای مطالعات:
میزان مرگ‌و‌میر:
11 مطالعه شامل 459610 بیمار، میزان مرگ‌و‌میر را در بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب و درمان استاندارد دریافت کرده بودند گزارش کرده بودند. نتایج حاصل از متاآنالیز نشان داد که در مدل با اثرات تصادفی مقدار نسبت شانس (Odds Ratio) تعدیل شده حاصل از یازده مطالعه برای پیامد میزان مرگ‌و‌میر برابر با 29/0 با فاصله اطمینان (86/0- 10/0) بود که با توجه به در برنگرفتن مقدار یک نشان از معناداری آن دارد بدان معنا که داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد به‌طور معناداری باعث کاهش میزان مرگ‌و‌میر در بیماران مبتلا به کووید-19 شده است (P<0.0001).
میزان مرگ‌و‌میر:
11 مطالعه شامل 459610 بیمار، میزان مرگ‌و‌میر را در بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب و درمان استاندارد دریافت کرده بودند گزارش کرده بودند. نتایج حاصل از متاآنالیز نشان داد که در مدل با اثرات تصادفی مقدار نسبت شانس (Odds Ratio) تعدیل شده حاصل از یازده مطالعه برای پیامد میزان مرگ‌و‌میر برابر با 29/0 با فاصله اطمینان (86/0- 10/0) بود که با توجه به در برنگرفتن مقدار یک نشان از معناداری آن دارد بدان معنا که داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد به‌طور معناداری باعث کاهش میزان مرگ‌و‌میر در بیماران مبتلا به کووید-19 شده است (P<0.0001).
میزان بستری شدن در بیمارستان:
پنج مطالعه شامل 18291 بیمار میزان بستری شدن در بیمارستان را در بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب و درمان مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند گزارش کرده بودند. نتایج حاصل از متاآنالیز نشان داد که در مدل با اثرات تصادفی مقدار نسبت شانس تعدیل شده حاصل از پنج مطالعه برای پیامد میزان بستری شدن در بیمارستان برابر با 35/0 و با فاصله اطمینان (54/0- 22/0) بود که با توجه به در برنگرفتن مقدار یک نشان از معناداری آن دارد بدان معنا که داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد به‌طور معناداری باعث کاهش میزان بستری شدن در بیماران مبتلا به کووید-19 شده است (P<0.0001).
نیاز به اکسیژن درمانی:
پنج مطالعه شامل 9574 بیمار نیاز به اکسیژن درمانی را در بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب و درمان استاندارد دریافت کرده بودند گزارش کرده بودند. نتایج حاصل از متاآنالیز نشان داد که در مدل با اثرات تصادفی مقدار نسبت شانس تعدیل شده حاصل از پنج مطالعه برای پیامد برابر نیاز به اکسیژن درمانی با 23/0 و با فاصله اطمینان (46/0- 12/0) بود که با توجه به در برنگرفتن مقدار یک نشان از معناداری آن دارد بدان معنا که داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد به‌طور معناداری باعث کاهش نیاز به اکسیژن درمانی در بیماران مبتلا به کووید-19 شده است (P<0.0001).
پنج مطالعه شامل 9574 بیمار نیاز به اکسیژن درمانی را در بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب و درمان استاندارد دریافت کرده بودند گزارش کرده بودند. نتایج حاصل از متاآنالیز نشان داد که در مدل با اثرات تصادفی مقدار نسبت شانس تعدیل شده حاصل از پنج مطالعه برای پیامد برابر نیاز به اکسیژن درمانی با 23/0 و با فاصله اطمینان (46/0- 12/0) بود که با توجه به در برنگرفتن مقدار یک نشان از معناداری آن دارد بدان معنا که داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد به‌طور معناداری باعث کاهش نیاز به اکسیژن درمانی در بیماران مبتلا به کووید-19 شده است (P<0.0001).
بستری یا مرگ:
سه مطالعه شامل 392816 بیمار میزان مرگ یا بستری را در بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب و درمان مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند گزارش کرده بودند. نتایج حاصل از متاآنالیز نشان داد که در مدل با اثرات ثابت مقدار نسبت شانس تعدیل شده حاصل از سه مطالعه برای پیامد مرگ یا بستری برابر با 40/0 و با فاصله اطمینان (43/0- 38/0) بود که با توجه به در برنگرفتن مقدار یک نشان از معناداری آن دارد بدان معنا که داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد به‌طور معناداری باعث کاهش مرگ یا بستری در بیماران مبتلا به کووید-19 شده است (P<0.0001).
تهویه مکانیکی:
سه مطالعه شامل 2023 بیمار تهویه مکانیکی را در بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب و درمان مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند گزارش کرده بودند. نتایج حاصل از متاآنالیز نشان داد که در مدل با اثرات ثابت مقدار نسبت شانس تعدیل شده حاصل از سه مطالعه برای پیامد تهویه مکانیکی برابر با 19/0 و با فاصله اطمینان (43/0- 08/0) بود که با توجه به در برنگرفتن مقدار یک نشان از معناداری آن دارد بدان معنا که داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد به‌طور معناداری باعث کاهش نیاز به تهویه مکانیکی در بیماران مبتلا به کووید-19 شده است (P<0.0001).
سه مطالعه شامل 2023 بیمار تهویه مکانیکی را در بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب و درمان مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند گزارش کرده بودند. نتایج حاصل از متاآنالیز نشان داد که در مدل با اثرات ثابت مقدار نسبت شانس تعدیل شده حاصل از سه مطالعه برای پیامد تهویه مکانیکی برابر با 19/0 و با فاصله اطمینان (43/0- 08/0) بود که با توجه به در برنگرفتن مقدار یک نشان از معناداری آن دارد بدان معنا که داروی کازیریویماب و ایمدویماب در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد به‌طور معناداری باعث کاهش نیاز به تهویه مکانیکی در بیماران مبتلا به کووید-19 شده است (P<0.0001).
بحث و نتیجه‌گیری
در مطالعه حاضر، اثربخشی بالینی کازیریویماب و ایمدویماب در درمان بیماران مبتلا به کووید-19 در مقایسه با درمان مراقبت استاندارد مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌های حاصل از متاآنالیز مطالعه حاضر نشان داد که میزان مرگ‌و‌میر در بیماران دریافت کننده داروی کازیریویماب و ایمدویماب کمتر از بیمارانی بود که درمان مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند که نشان‌دهنده اثربخش بودن این درمان در بیماری کووید-19 می‌باشد. مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز گائو و همکاران (34) نشان داد که داروی کازیریویماب و ایمدویماب میزان مرگ‌و‌میر را در بیماران مبتلا به کووید-19 کاهش می‌دهد که با نتایج مطالعه ما هم خوانا و هم راستا بود. در مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز شبکه‌ای دنگ و همکاران (35) که مونوکلونال‌های آنتی‌بادی را در بیماران مبتلا به کووید-19 با یکدیگر مقایسه کرده بود نتایج نشان داد که داروی کازیریویماب و ایمدویماب، میزان مرگ‌و‌میر در بیماران مبتلا را کاهش می‌دهد که حاکی از اثربخش بودن این درمان دارد. نتایج این مطالعه با یافته‌های مطالعه ما هم جهت و هم راستا بود. در توضیح این کاهش مرگ‌و‌میر در بیماران دریافت کننده این درمان ترکیبی باید بیان کرد که داروی کازیریویماب و ایمدویماب که متشکل از دو آنتی‌بادی غیررقابتی و خنثی کننده IgG1 انسانی است پس از ورود به بدن، همانند سایر آنتی‌بادی‌های مونوکلونال، به دامنه اتصال گیرنده پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 متصل می‌شود و اتصال پروتئین اسپایک به گیرنده ACE2 انسانی را مسدود می‌کند در نتیجه از ورود ویروس به سلول‌های انسانی از طریق این گیرنده جلوگیری می‌کند که این مکانیسم در بیماران باعث کاهش میزان مرگ‌و‌میر بیماران مبتلا به کووید-19 می‌گردد (36).
مطالعه مرور نظام‌مند و متاآلیز شبکه‌ای مک کانل و همکاران (37) بر روی مونوکلونال های آنتی‌بادی نشان داد که بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب دریافت کرده بودند میزان مرگ‌و‌میر کمتری در مقایسه با گروه درمان مراقبت استاندارد داشتند. نتایج مطالعات مرور نظام‌مند و متاآنالیز لین و همکاران (38)، یانگ و همکاران(39)، خرم نیا و همکاران (40) و تای و همکاران (41) حاکی از آن بود که مونوکلونال ها میزان مرگ‌و‌میر بیماران مبتلا به کووید-19 را کاهش می‌دهد. درحالی‌که نتایج یافته‌های متاآنالیز کاو و همکاران (42) نشان داد که مونوکلونال های آنتی‌بادی میزان مرگ‌و‌میر را در بیماران کاهش نمی‌دهد در توضیح این اختلاف باید عنوان کرد که در مطالعه کاو، تنها مطالعه کارآزمایی بالینی وارد مطالعه شده بودند همچنین درمان‌ها با یکدیگر مقایسه شده بودند که می‌تواند بر نتایج مطالعه تأثیر بگذارد . در توضیح این یافته باید بیان کرد که مکانیسم دارویی، داروی باملانیویماب همانند سایر پس از ورود به بدن به دامنه اتصال گیرنده پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 متصل می‌شود و اتصال پروتئین اسپایک به گیرنده ACE2 انسانی را مسدود می‌کند که به نوبه آن، از ورود ویروس به سلول‌های میزبان جلوگیری و در نتیجه باعث کاهش مرگ‌و‌میر در بیماران مبتلا به کووید-19 می‌گردد(36).
یافته‌های مطالعه نیز نشان داد که داروی کازیریویماب و ایمدویماب میزان بستری شدن در بیمارستان را در بیماران کاهش می‌دهد. در راستای این نتایج، گائو و همکاران(34) در مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز نشان دادند که بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب دریافت کرده بودند میزان بستری شدن در بیمارستان کمتری در مقایسه با گروه کنترل داشتند. مطالعه دنگ و همکاران (35) نشان داد که بیمارانی که داروی کازیریویماب و ایمدویماب دریافت کرده بودند میزان بستری شدن کمتری در مقایسه با سایر درمان‌ها داشتند. که این یافته، با نتایج مطالعه حاضر ما هم جهت و هم راستا بود. میزان بستری شدن در بیمارستان در مطالعه مرور نظام‌مند و متاآلیز شبکه‌ای مک کانل و همکاران(37) در بیماران دریافت کننده کازیریویماب و ایمدویماب کمتر از گروه کنترل بود. متاآنالیز شبکه‌ای سیمیونیک و همکاران(43) حاکی از کاهش میزان بستری در بیماران دریافت کننده داروی کازیریویماب و ایمدویماب بود که تاییدی بر یافته‌های مطالعه ما می‌باشد. دیگر نتایج مطالعات مرور نظام‌مند و متاآنالیز لین و همکاران (38)، کاو و همکاران(42)، خرم نیا و همکاران (40)، زابلی مهدی آبادی و همکاران (44) و تای و همکاران (41) حاکی از آن بود که مونوکلونال ها میزان بستری شدن بیماران مبتلا به کووید-19 را کاهش می‌دهند. درحالی‌که شواهد متاآنالیز لو و همکاران(45) حاکی از بی تأثیر بودن آنتی‌بادی مونوکلونال ببتولیمب در کاهش میزان بستری شدن بیماران مبتلا داشت. به نظر می‌رسد نوع داروهای گروه مقایسه که شامل درمان مراقبت استاندارد، شامل دارونما و دیگر داروهای ضدویروسی و مونوکلونال می‌باشد بر روی نتایج متاآنالیز تأثیر گذاشته است.
یافته‌های حاصل از متاآنالیز مطالعه حاضر نیز نشان داد که نیاز به اکسیژن درمانی در بیماران دریافت کننده داروی کازیریویماب و ایمدویماب کمتر از درمان مراقبت استاندارد بود. نتایج مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز آلومیاد و همکاران(46) بر روی داروی اواشیلد که یک آنتی‌بادی مونوکلونال می‌باشد تاییدی بر یافته‌های مطالعه ما می‌باشد. زابلی مهدی آبادی و همکاران (44) در مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز خود بر روی داروی آنتی‌بادی مونوکلونال رگدانویماب نشان دادند که این آنتی‌بادی مونوکلونال نیاز به اکسیژن درمانی را در بیماران دریافت کننده این دارو در مقایسه با گروه کنترل کاهش می‌دهد که با نتایج مطالعه ما هم جهت و هم راستا می‌باشد.
یافته‌های متاآنالیز مطالعه ما نشان داد که بستری یا مرگ در بیمارانی که داروی دریافت کرده بودند کمتر از بیمارانی بود که درمان مراقبت استاندارد دریافت کرده بودند. مطالعه مرور نظام‌مند کریوزبرگر و همکاران (47) نشان داد که بیمارانی که کازیریویماب و ایمدویماب دریافت کرده‌اند میزان بستری یا مرگ کمتری در مقایسه با گروه دارونما داشته‌اند. همچنین مطالعه امانی (48) نشان داد که داروی سوترویمب که یک آنتی‌بادی مونوکلونال می‌باشد بستری یا مرگ را در بیمارانی که این نوع دارو را دریافت کرده‌اند کاهش می‌دهد که تاییدی بر یافته‌های مطالعه ما می‌باشد. دیگر یافته‌های حاصل از متاآنالیز مطالعه حاضر نشان داد که نیاز به تهویه مکانیکی در بیماران دریافت کننده داروی کازیریویماب و ایمدویماب کمتر از گروه درمان مراقبت استاندارد بود. مک کانل و همکاران(37) در مطالعه خود نشان دادند که کازیریویماب و ایمدویماب، نیاز به تهویه مکانیکی را در بیمارانی که این درمان را دریافت می‌کنند کاهش می‌دهد که با نتایج مطالعه ما همخوانی داشت. هرناندز و همکاران(49) نشان دادند که درمان با مونوکلونال ها، میزان تهویه مکانیکی را در بیماران مبتلا به کووید-19 کاهش می‌دهد که با نتایج مطالعه حاضر، هم راستا و هم جهت بود. درحالی‌که نتایج مطالعه دنگ و همکاران(35) حاکی از آن بود که که درمان با داروی کازیریویماب و ایمدویماب تاثیری در تهویه مکانیکی بیماران مبتلا ندارد. یافته‌های حاصل از این مطالعه مرور نظام‌مند و متاآنالیز می‌تواند برای تصمیم گیرندگان و سیاسگزاران بخش نظام سلامت به‌منظور اتخاذ استراتژی‌های مناسب درمانی در بیماران مبتلا به کووید-19 سودمند و مناسب واقع گردد. به علاوه، پزشکان و متخصصان بالینی می‌توانند از نتایج این مطالعه استفاده کنند.
تشکر و قدردانی
نویسندگان مطالعه، مراتب تشکر و قدردانی خود را از نویسندگان مطالعات وارد شده اعلام می‌دارند.
حمایت مالی
ندارد.
تعارض منافع
نویسندگان مطالعه اعلام می‌کنند هیچ تعارض منافعی وجود ندارد
ملاحظات اخلاقی
ندارد.
فهرست منابع
1. Zaboli Mahdiabadi M, Karami C, Saber E, Kamali M, Orandi A, Dadashi A, et al. Effectiveness of molnupiravir in the treatment of patients with COVID-19: A Systematic Review and Meta-Analysis. Stud Med Sci 2023;33(12):857-67. [DOI:10.61186/umj.33.12.857]
2. Zhu N, Zhang D, Wang W, Li X, Yang B, Song J, et al. A novel coronavirus from patients with pneumonia in China, 2019. N Engl J Med 2020;382(8):727-33. [DOI:10.1056/NEJMoa2001017] [PMID] []
3. Lee S, Kim T, Lee E, Lee C, Kim H, Rhee H, et al. Clinical course and molecular viral shedding among asymptomatic and symptomatic patients with SARS-CoV-2 infection in a community treatment center in the Republic of Korea. JAMA Intern Med 2020;180(11):1447-52. [DOI:10.1001/jamainternmed.2020.3862] [PMID] []
4. Amani B, Akbarzadeh A, Amani B, Shabestan R, Khorramnia S, Navidi Z, et al. Comparative efficacy and safety of nirmatrelvir/ritonavir and molnupiravir for COVID‐19: A systematic review and meta‐analysis. J Med Virol 2023;95(6):e28889. [DOI:10.1002/jmv.28889] [PMID]
5. Amani B, Zareei S, Amani B, Zareei M, Zareei N, Shabestan R, et al. Artesunate, imatinib, and infliximab in COVID‐19: A rapid review and meta‐analysis of current evidence. Immun Inflamm Dis 2022;10(6):e628. [DOI:10.1002/iid3.628] [PMID] []
6. Hu B, Guo H, Zhou P, Shi Z-L. Characteristics of SARS-CoV-2 and COVID-19. Nat Rev Microbiol 2021;19(3):141-54. [DOI:10.1038/s41579-020-00459-7] [PMID] []
7. Ahorsu DK, Lin CY. The effect of COVID-19 vaccine acceptance, intention, and/or hesitancy and its association with our health and/or important areas of functioning. Vaccines 2023;11(2):368. [DOI:10.3390/vaccines11020368] [PMID] []
8. Wu N, Joyal-Desmarais K, Ribeiro PA, Vieira AM, Stojanovic J, Sanuade C, et al. Long-term effectiveness of COVID-19 vaccines against infections, hospitalisations, and mortality in adults: findings from a rapid living systematic evidence synthesis and meta-analysis up to December, 2022. Lancet Respir Med 2023;11(5):439-52. [DOI:10.1016/S2213-2600(23)00015-2] [PMID]
9. Watson OJ, Barnsley G, Toor J, Hogan AB, Winskill P, Ghani AC. Global impact of the first year of COVID-19 vaccination: a mathematical modelling study. Lancet Infect Dis 2022;22(9):1293-302. [DOI:10.1016/S1473-3099(22)00320-6] [PMID]
10. Taylor PC, Adams AC, Hufford MM, De La Torre I, Winthrop K, Gottlieb RL. Neutralizing monoclonal antibodies for treatment of COVID-19. Nat Rev Immunol 2021;21(6):382-93. [DOI:10.1038/s41577-021-00542-x] [PMID] []
11. Marovich M, Mascola JR, Cohen MS. Monoclonal antibodies for prevention and treatment of COVID-19. Jama 2020;324(2):131-2. [DOI:10.1001/jama.2020.10245] [PMID]
12. Gupta A, Gonzalez-Rojas Y, Juarez E, Crespo Casal M, Moya J, Falci DR, et al. Early treatment for Covid-19 with SARS-CoV-2 neutralizing antibody sotrovimab. N Eng J Med 2021;385(21):1941-50. [DOI:10.1056/NEJMoa2107934] [PMID]
13. Dougan M, Nirula A, Azizad M, Mocherla B, Gottlieb RL, Chen P, et al. Bamlanivimab plus etesevimab in mild or moderate Covid-19. N Engl J Med 2021;385(15):1382-92. [DOI:10.1056/NEJMoa2102685] [PMID] []
14. O'Brien MP, Forleo-Neto E, Musser BJ, Isa F, Chan K-C, Sarkar N, et al. Subcutaneous REGEN-COV antibody combination to prevent Covid-19. N Engl J Med 2021;385(13):1184-95. [DOI:10.1056/NEJMoa2109682] [PMID] []
15. Hansen J, Baum A, Pascal KE, Russo V, Giordano S, Wloga E, et al. Studies in humanized mice and convalescent humans yield a SARS-CoV-2 antibody cocktail. Science 2020;369(6506):1010-4. [DOI:10.1126/science.abd0827] [PMID] []
16. Weinreich DM, Sivapalasingam S, Norton T, Ali S, Gao H, Bhore R, et al. REGN-COV2, a neutralizing antibody cocktail, in outpatients with Covid-19. N Engl J Med 2021;384(3):238-51. [DOI:10.1056/NEJMoa2035002] [PMID] []
17. Chen P, Nirula A, Heller B, Gottlieb RL, Boscia J, Morris J, et al. SARS-CoV-2 neutralizing antibody LY-CoV555 in outpatients with Covid-19. N Engl J Med 2021;384(3):229-37. [DOI:10.1056/NEJMoa2029849] [PMID] []
18. Stang A. Critical evaluation of the Newcastle-Ottawa scale for the assessment of the quality of nonrandomized studies in meta-analyses. Eur J Epidemiol 2010;25(9):603-5. [DOI:10.1007/s10654-010-9491-z] [PMID]
19. Khorramnia S, Jafari A, Farahbakhsh F, Aliniaghara E, Amani B, Amani B, et al. Estimation of mortality in the intensive care units in iran: A systematic review and meta-analysis. Nurs Midwif J 2019;17(8):634-45. [Google Scholar]
20. Al-Obaidi MM, Gungor AB, Nematollahi S, Zangeneh TT, Bedrick EJ, Johnson KM, et al., editors. Effectiveness of casirivimab-imdevimab monoclonal antibody treatment among high-risk patients With severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 B. 1.617. 2 (Delta Variant) infection. Open forum infectious diseases; 2022: Oxford University Press. [DOI:10.1093/ofid/ofac186] [PMID] []
21. Amano N, Iwata K, Iwata S. Clinical effectiveness of REGN-COV2 in patients with COVID-19 in Japan: a retrospective cohort study with a Bayesian inference. Infect Chemother 2021;53(4):767. [DOI:10.3947/ic.2021.0125] [PMID] []
22. Faraone A, Fabbrizzi F, Picchioni T, Lovicu E, Tofani L, Scocchera G, et al. REGEN-COV antibody cocktail (casirivimab/imdevimab) for the treatment of inpatients with early hospital-acquired COVID-19: a single center experience, 05 May 2022, PREPRINT (Version 1) available at Research Square. [DOI:10.21203/rs.3.rs-1170976/v1]
23. Hussein M, Wei W, Mastey V, Sanchez RJ, Wang D, Murdock DJ, et al. Real-world effectiveness of casirivimab and imdevimab among patients diagnosed with COVID-19 in the ambulatory setting: a retrospective cohort study using a large claims database. BMJ Open 2022;12(12):e064953. [DOI:10.1136/bmjopen-2022-064953] [PMID] []
24. Jalbert JJ, Hussein M, Mastey V, Sanchez RJ, Wang D, Murdock D, et al. Effectiveness of subcutaneous casirivimab and imdevimab in ambulatory patients with COVID-19. Infect Dis Ther 2022;11(6):2125-39. [DOI:10.1007/s40121-022-00691-z] [PMID] []
25. Joy AP, Augustine AT, Karattuthodi MS, Parambil JC, Chandrasekher D, Danisha P, et al. The impact of casirivimab-imdevimab antibody cocktail in patients amidst and post COVID 19 treatment: A retro-prospective comparative study in India. Clin Epidemiol Glob Health 2022;14:100967. [DOI:10.1016/j.cegh.2022.100967] [PMID] []
26. McCreary EK, Bariola JR, Wadas RJ, Shovel JA, Wisniewski MK, Adam M, et al. Association of subcutaneous or intravenous administration of casirivimab and imdevimab monoclonal antibodies with clinical outcomes in adults with COVID-19. JAMA Network Open 2022;5(4):e226920-e. [DOI:10.1001/jamanetworkopen.2022.6920] [PMID] []
27. Miyashita N, Nakamori Y, Ogata M, Fukuda N, Yamura A, Ishiura Y. Clinical efficacy of casirivimab-imdevimab antibody combination treatment in patients with COVID-19 Delta variant. J Infect Chemother 2022;28(9):1344-6. [DOI:10.1016/j.jiac.2022.05.012] [PMID] []
28. Osugi Y, Iwata H, Imai Y, Kobayashi D, Hirashima R. Clinical Prognosis of Patients With Mild COVID-19 Treated With Casirivimab/Imdevimab in Japan. Cureus 2022;14(2). [DOI:10.7759/cureus.21882] [PMID] []
29. Razonable RR, Pawlowski C, O'Horo JC, Arndt LL, Arndt R, Bierle DM, et al. Casirivimab-Imdevimab treatment is associated with reduced rates of hospitalization among high-risk patients with mild to moderate coronavirus disease-19. EClinMed 2021;40. [DOI:10.1016/j.eclinm.2021.101102] [PMID] []
30. Rhudy C, Bochenek S, Thomas J, St. James G, Zeltner M, Platt T. Impact of a subcutaneous casirivimab and imdevimab clinic in outpatients with symptomatic COVID-19: A single-center, propensity-matched cohort study. Am J Health Syst Pharm 2023;80(3):130-6. [DOI:10.1093/ajhp/zxac305] [PMID] []
31. Shopen N, Dekel M, Mizrahi M, Zandberg E, Talmud D, Cohen N. Doubtful clinical benefit of casirivimab-imdevimab treatment for disease severity outcome of high-risk patients with SARS-CoV-2 delta variant infection. Eur J Intern Med 2022;100:137-9. [DOI:10.1016/j.ejim.2022.03.001] [PMID] []
32. Suzuki Y, Shibata Y, Minemura H, Nikaido T, Tanino Y, Fukuhara A, et al. Real-world clinical outcomes of treatment with casirivimab-imdevimab among patients with mild-to-moderate coronavirus disease 2019 during the Delta variant pandemic. Int J Med Sci 2022;19(5):834. [DOI:10.7150/ijms.71132] [PMID] []
33. Wei W, Murdock D, Jalbert JJ, Mastey V, Sanchez RJ, Hirshberg B, et al. Real-world effectiveness of Casirivimab and Imdevimab in patients with COVID-19 in the ambulatory setting: an analysis of two large US national claims databases. medRxiv 2022:2022.02. 28.22270796. [DOI:10.1101/2022.02.28.22270796]
34. Gao M, Ao G, Hao X, Xie B. Casirivimab-Imdevimab treatment is associated with reduced rates of mortality and hospitalization in patients with COVID-19: A systematic review with meta-analysis. J Infect 2023. [DOI:10.1016/j.jinf.2023.04.019] [PMID] []
35. Deng J, Heybati K, Ramaraju HB, Zhou F, Rayner D, Heybati S. Differential efficacy and safety of anti-SARS-CoV-2 antibody therapies for the management of COVID-19: a systematic review and network meta-analysis. Infect 2023;51(1):21-35. [DOI:10.1007/s15010-022-01825-8] [PMID] []
36. Nathan R, Shawa I, De La Torre I, Pustizzi JM, Haustrup N, Patel DR, et al. A narrative review of the clinical practicalities of bamlanivimab and etesevimab antibody therapies for SARS-CoV-2. Infect Dis Ther 2021;10(4):1933-47. [DOI:10.1007/s40121-021-00515-6] [PMID] []
37. McConnell D, Harte M, Walsh C, Murphy D, Nichol A, Barry M, et al. Comparative effectiveness of neutralising monoclonal antibodies in high risk COVID-19 patients: a Bayesian network meta-analysis. Sci Rep 2022;12(1):17561. [DOI:10.1038/s41598-022-22431-6] [PMID] []
38. Lin WT, Hung SH, Lai CC, Wang CY, Chen CH. The impact of neutralizing monoclonal antibodies on the outcomes of COVID‐19 outpatients: a systematic review and meta‐analysis of randomized controlled trials. J Med Virol 2022;94(5):2222-9. [DOI:10.1002/jmv.27623] [PMID] []
39. Yang M, Li A, Wang Y, Tran C, Zhao S, Ao G. Monoclonal antibody therapy improves severity and mortality of COVID-19 in organ transplant recipients: a meta-analysis. J Infect 2022;85(4):436-80. [DOI:10.1016/j.jinf.2022.06.027] []
40. Khorramnia S, Jalili M, Salajegheh M, Mansouri M. Efficacy of bamlanivimab compared to standard care in treatment of the patients with COVID-19: A Systematic Review and Meta-Analysis. Stud Med Sci 2023;34(8):461-70. [Google Scholar]
41. Tai Y-L, Lee M-D, Chi H, Chiu N-C, Lei W-T, Weng S-L, et al. Effects of bamlanivimab alone or in combination with etesevimab on subsequent hospitalization and mortality in outpatients with COVID-19: a systematic review and meta-analysis. PeerJ 2023;11:e15344. [DOI:10.7717/peerj.15344] [PMID] []
42. Kow CS, Ramachandram DS, Hasan SS. The use of neutralizing monoclonal antibodies and risk of hospital admission and mortality in patients with COVID-19: a systematic review and meta-analysis of randomized trials. Immunopharmacol Immunotoxicol 2022;44(1):28-34. [DOI:10.1080/08923973.2021.1993894] [PMID] []
43. Siemieniuk RA, Bartoszko JJ, Martinez JPD, Kum E, Qasim A, Zeraatkar D, et al. Antibody and cellular therapies for treatment of covid-19: a living systematic review and network meta-analysis. Br Med J 2021;374. [Google Scholar]
44. Zaboli Mahdiabadi M, Abbasi Dolatabadi Z, Nemati Dopolani F, Razavinasab SA, Ivanbagha R, Zeid Abadinejad MR, et al. Clinical effectiveness of regdanvimab in the treatment of patients with COVID-19: A Systematic Review and Meta-Analysis. Stud Med Sci 2023;33(11):786-95. [DOI:10.52547/umj.33.11.786]
45. Bown M, Sutton A. Quality control in systematic reviews and meta-analyses. Eur J Vasc Endovasc Surg 2010;40(5):669-77. [DOI:10.1016/j.ejvs.2010.07.011] [PMID]
46. Alhumaid S, Al Mutair A, Alali J, Al Dossary N, Albattat SH, Al HajjiMohammed SM, et al. Efficacy and safety of tixagevimab/cilgavimab to prevent COVID-19 (pre-exposure prophylaxis): A systematic review and meta-analysis. Diseases 2022;10(4):118. [DOI:10.3390/diseases10040118] [PMID] []
47. Kreuzberger N, Hirsch C, Chai KL, Tomlinson E, Khosravi Z, Popp M, et al. SARS‐CoV‐2‐neutralising monoclonal antibodies for treatment of COVID-19. Cochrane Database Syst Rev 2021(9). [DOI:10.1002/14651858.CD013825.pub2] [PMID] []
48. Amani B, Amani B. Efficacy and safety of sotrovimab in patients with COVID‐19: A rapid review and meta‐analysis. Rev Med Virol 2022;32(6):e2402. [DOI:10.1002/rmv.2402] [PMID] []
49. Hernandez AV, Piscoya A, Pasupuleti V, Phan MT, Julakanti S, Khen P, et al. Beneficial and harmful effects of monoclonal antibodies for the treatment and prophylaxis of COVID-19: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Am J Med 2022. [DOI:10.1016/j.amjmed.2022.06.019] [PMID] []
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
