پیش‌زمینه و هدف: اکریلونیتریل به‌‌عنوان ماده اولیه اصلی در تولید رزین ABS در صنایع پتروشیمی کاربرد دارد و به‌‌عنوان یکی از آلاینده‌‌های پساب خروجی فرایند تولید ABS مطرح می‌‌باشد. با توجه به اهمیت کاربرد سیستم‌‌های بیولوژیکی در تصفیه این پساب، این مطالعه باهدف جداسازی و شناسایی میکروارگانیسم‌‌های غالب موجود در واحد بیولوژیکی تصفیه پساب ABS و ارزیابی پتانسیل تجزیه بیولوژیکی اکریلونیتریل انجام شده است.

مواد و روش‌ کار: ساختار جمعیت میکروبی با 8 نوبت نمونه‌برداری از حوض هوادهی بررسی گردید. بدین منظور، از محیط‌‌های کشت PCA، R2A، سابروزدکستروز آگار و رزبنگال به‌‌منظور کشت عمومی باکتری‌ها و قارچ‌ها استفاده شد. به‌‌منظور شناسایی جنس باکتری‌ها از آزمون‌های بیوشیمیایی و برای شناسایی قارچ‌ها از کشت روی لام استفاده شد. پتانسیل تجزیه بیولوژیکی اکریلونیتریل، از طریق تعیین غلظت اکریلونیتریل، اکریلامید و اکریلیک‌‌اسید با استفاده از کروماتوگرافی گازی (GC) ارزیابی گردید.  

یافته‌ها: از مجموع 20 باکتری جداسازی‌‌شده، 7 جنس متعلق به نایسریا، موراکسلا، آلکالیژنز، باسیلوس، سودوموناس، شیگلا و استافیلوکوکوس بوده است. قارچ‌های شناسایی‌‌شده نیز شامل آسپرژیلوس، کلدوسپوریوم، تریکودرما، کریزسپوریوم و پنی‌سیلیوم بوده است. نتایج بررسی حذف اکریلونیتریل نشان‌‌دهنده کاهش 71 درصدی این آلاینده در واحد بیولوژیکی بوده است. غلظت اکریلیک‌‌اسید به‌‌عنوان یکی از محصولات نهایی تجزیه اکریلونیتریل از mg/l 39 در ورودی به mg/l 94 در خروجی افزایش یافته و غلظت اکریلامید در طول واحد تصفیه تقریباً ثابت بوده است.  

بحث و نتیجه‌گیری: باکتری و قارچ غالب در واحد بیولوژیکی به‌‌ترتیب به‌‌عنوان سودوموناس و آسپرژیلوس شناسایی شد. در این میان، جنس‌‌های Alcaligenes، Pseudomonas، Bacillus و Moraxella به‌‌عنوان باکتری‌‌های نیتریفایر هتروترف شناسایی شده‌‌اند که توانایی تجزیه ترکیبات نیتروژن‌‌دار ازجمله اکریلونیتریل را دارند.