پیش‌زمینه و هدف: اثرات بهداشتی ناشی از آلودگی هوا روزبه‌روز افزایش‌ یافته و نگرانی‌های زیادی را به همراه دارد. ازن تروپوسفری یکی از آلاینده‌هایی است که عمدتاً از طریق تنفس وارد بدن می‌شود. این گاز می‌تواند عوارض تنفسی نظیر کاهش ظرفیت ریه، آسم، احتقان بینی و عوارض دیگری همچون احساس سوزش در چشم و کاهش ایمنی بدن در مقابل بیماری‌های عفونی را در پی داشته باشد. به لحاظ اینکه تبریز (واقع در شمال غرب ایران) یکی از شهرهای بزرگ آلوده ایران می‌باشد در این مطالعه اثرات بهداشتی ناشی از آلاینده ازن تروپوسفری در آن مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش‌ها: داده‌های یک‌ساله مربوط به دستگاه‌های سنجش آلاینده‌های هوای مستقر در نقاط مختلف شهر تبریز، به‌صورت خام از اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان آذربایجان شرقی دریافت گردید. پس از پردازش اولیه، تبدیل واحدهای حجمی به وزنی با اعمال دما و فشار، پردازش ثانویه و فیلترینگ نهایی، داده‌ها وارد نرم‌افزار AirQ2.2.3 شده و درنهایت اثرات بهداشتی ناشی از مواجهه با گاز ازن (ازجمله میزان مرگ‌ومیر، بیمارهای ریوی، قلبی و عروقی) محاسبه گردید.

یافته‌ها: مقدار خطر نسبی، درصد جزء یا نسبت منتسب و تعداد موارد کل مرگ منتسب به ازن با استفاده از مدل در حد متوسط به ترتیب 0046/1، 3856/2 درصد و 350 نفر برآورد گردید. حداکثر متوسط یک‌ساعته سالیانه و صدک 98 گاز ازن تروپوسفری در هوای شهر تبریز به ترتیب 21/63 و 06/99 میکروگرم در مترمکعب است.

بحث و نتیجه‌گیری: 4/2 درصد متوسط موارد مرگ طبیعی، 02/1 درصد مرگ قلبی عروقی، 27/0 درصد موارد مرگ ناشی از بیماری تنفسی، 3/0 درصد پذیرش بیمارستانی براثر بیماری تنفسی منتسب به گاز ازن با غلظت بالای 10 میکروگرم در مترمکعب می‌باشد. این مطالعه نشان داد آلودگی هوای کلان‌شهر تبریز تا حدودی با آلودگی هوای پایتخت ایران برابری کرده و توجه هرچه بیشتر مسئولین ذی‌ربط برای اعمال اقدامات پیشگیرانه و کنترلی را می‌طلبد.