پیش‌زمینه و هدف: اعتیاد یکی از بحران‌های امروزی جهان است. متاسفانه بعد از دهه 50 به علت افزایش حجم جمعیت کشورمان از یک طرف و بحران‌های اجتماعی حاصل از تنش‌ها از یک طرف دیگر باعث شده هم تعداد معتادان بیشتر شده و هم سن شروع و کیفیت جرم ناشی از اعتیاد آورها تغییرات غیرمنتظره‌ای در جامعه به‌وجود آورد. این تغییرات نگرانی خانواده‌ها و مسئولان جامعه را موجب گردیده است. لذا به‌منظور کمک در حل این معضل اجتماعی طرح تحقیقاتی تحت عنوان، بررسی جنبه‌های روانی و اجتماعی معتادان درندامتگاه شهرستان تبریز به اجرا درآمد. مواد و روش‌ها جمع‌آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه، مصاحبه و معاینه بالینی بود. و تعداد گروه شاهد مساوی تعداد مورد 200 نفر است که از مراجعه کنندگان معمولی بیمارستان‌های دانشگاه می‌باشند و تست آماری مورد استفاده ( کای دو) است و سطح معنی‌دار P<0.05 تلقی شده است. یافته‌ها: نشان می‌دهد از 200 نفر معتاد زندانی 61.5 درصد زیر 25 سالگی و 12 درصد زیر 18 سالگی است. در صورتی که قبل از دهه پنجاه 80 درصد معتادان بالای 40 سالگی بودند. از طرفی قبل از دهه پنجاه 80 درصد معتادان وابسته به تریاک و فقط 20 درصد معتاد به هروئین بودند در مطالعه حاضر 60 درصد معتاد به هروئین و 33 درصد معتاد به تریاک بوده است. هشتاد و دو درصد از 200 نفر معتاد اظهار داشتند انگیزه شروع در وهله کنجکاوی و در مراحل بعدی مشکلات روانی، فشارهای زندگی، بیکاری بوده است همچنین 27 درصد معتادان مورد مطالعه ما فاقد خانواده سالم بودند و یکی از ناهنجاریهائی که در بین معتادان و گروه شاهد معنی‌دار بود شیوع خودکشی در بین معتادان و گروه شاهد معنی‌دار بود. شیوع خودکشی در بین معتادان بود که 38 درصد آنها اقدام به خودکشی ناموفق داشتند. بحث و نتیجه‌گیری: در آزمون هوش نیز همبستگی واضحی بین اعتیاد و عقب‌ماندگی ذهنی مشاهده گردید که با معاینه بالینی همخوانی نداشته است. شاید دلیل آن وجود حالت تشویش، افسردگی و خماری معتادان بوده است. این بررسی نشان می‌دهد ریشه آسیب‌های اجتماعی مثل اعتیاد و ... در بطن روابط خانوادگی و بسترهای نامناسب مانند دوست بد، محرومیت‌ها و عدم وجود سازگار‌های اجتماعی برای جوانان نهفته است.

واژه‌های کلیدی: زندان، معتاد، روانی، اجتماعی