پیش زمینه و هدف: تروماهای ناشی از سلاح گرم از زمان شروع جنگ‌های جهانی تا به امروز و با پیشرفت تسلیحات نظامی تلفات جانی زیادی را در جوامع بشری سبب شده است. با توجه به مرزی بودن استان آذربایجان غربی و هم چنین با توجه به تاریخچه 8 سال دفاع مقدس در این استان و بقایای تسلیحات مرگبار باقیمانده از آن سال‌ها همواره شاهد ارجاع مصدومین ناشی از سلاح‌های گرم و انفجاری به مراکز درمانی این استان هستیم. این مطالعه با هدف بررسی اپیدمیولوژیک تروماهای نافذ ناشی از سلاح گرم در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی ارومیه از مهر 81 تا مهر 86 انجام شده است.

مواد و روش کار: مطالعه مقطعی-توصیفی تمام بیماران که به علت آسیب با اسلحه گرم از مهر 1386-1381 به بیمارستان امام خمینی (ره) ارومیه مراجعه کرده بودند وارد مطالعه شدند. پرسشنامه مشتمل بر متغیرهای مطالعه که شامل جنس بیماران-سن بیماران-عامل تروما-محل اصابت گلوله-عضو آسیب دیده- میزان فوت- میزان معلولیت بودند تهیه شد. با مراجعه به پرونده بیماران اطلاعات جمع آوری شد. داده‌های فرم اطلاعاتی دسته بندی و با استفاده از آزمون‌های توصیفی و تهیه جداول –توزیع فراوانی گزارش گردید.

یافته‌ها: از تاریخ مهر 81 تا مهر 86 تعداد 138 نفر با ترومای سلاح گرم (گلوله و انفجار) به بیمارستان امام خمینی ارومیه آورده شده‌اند. 93 نفر (57%) مربوط به سنین 29-10 سال بودند. 126 نفر (3/91%) را مردان تشکیل داده بودند. میانگین روزهای بستری 9/5 روز بود. 64 مورد (3/46%) تروما ناشی از سلاح جنگی، 37 مورد (8/26%) ناشی از سلاح غیر جنگی، 37 مورد (8/26%) ناشی از انفجار مین بوده است. بیشترین محل اصابت سلاح گرم سر و گردن با 56 مورد (8/28%) و اندام تحتانی با 40 مورد (6/20%) بود. از مجموع 91 مورد آسیب عضو در سلاح گرم بیشترین محل‌های آسیب را ریه و پلورا با 21 مورد (07/23%) و آسیب عروق با 18 مورد (78/19%) تشکیل داده بودند. از مجموع 138 بیمار، برای 74 مورد (6/53%) عمل جراحی انجام شده بود. پیامد 93 مورد (3/67%) ترخیص بدون معلولیت و میزان مرگ و میر 12 مورد (6/8%) و معلولیت فیزیکی 9 مورد (5/6%) را شامل می‌شود.

نتیجه گیری: با توجه به حجم زیاد بیماران آسیب دیده با اسلحه گرم در استان آذربایجان غربی و اینکه درصد عمده‌ای به علت انفجار مین می‌باشد لازم است مسئولین مربوطه به این امر توجه ویژه داشته باشند.