پیش زمینه و هدف :از پژوهش حاضر مقایسه خستگی عصبی بین چهار نوع بیماری مالتیپل اسکلروزیس است.

  مواد و روش کار: از آبان 1388 تا 1389 با یک روش علی- مقایسه‌ای پس‌رویدادی و با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی از بین تمام بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیسی که در مرکز ام.اس بیمارستان الزهرا اصفهان بودند 167 نفر به عنوان گروه بیمار انتخاب شدند و در چهار گروه: ام.اس یک بار حمله‌ی تخریب میلین، عود کننده/ تخفیف‌یابنده، پیش‌رونده‌ی اولیه و پیش‌رونده‌ی ثانویه قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش؛ پرسش­نامه روان‌عصب‌شناختی بیمار و سه خرده مقیاس (شناختی، فیزیکی و روانی اجتماعی) اثر اصلاح شده خستگی بود. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزار آماری spss استفاده شد.

  یافته‌ها : نتایج حاصل از تحلیل عوامل و تحلیل واریانس چند متغیره حاکی از آن بود که بین سنتروئیدهای خستگی عصبی در چهار نوع بیماری‌ام.اس تفاوت معنی‌داری وجود دارد (0001/0 p< ).

  بحث و نتیجه‌گیری : از آنجایی که شکایت عمده‌ی اغلب بیماران یک خستگی مزمن همراه با هیجانات منفی فرسوده کننده است، با ریزتر کردن این مقوله می‌توان کمک زیادی به تشخیص و بهبود این احساس خستگی مزمن کرد. آسیب‌هایی مثل خستگی عصبی در کنار ماهیت تحلیل برنده یک بیماری مادام‌العمر نظیر ام.اس می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را برای بیمار، خانواده‌اش و اجتماع به همراه بیاورد. در این راستا دانش نوروسایکولوژی (روان‌شناسی عصب پایه) به دنبال درک ماهیت این واکنش‌ها و جستجوی درمان‌های موثر برای تخفیف علایم و نشانه‌های آن‌ها است. از جمله رویکردهای موثر که توانسته نتایج مفیدی را به دنبال داشته باشد، ارزیابی خستگی عصبی با ابزارهای ساده و در دسترس و بازخور دادن منظم به بیماران است.