پیش‌زمینه و هدف: پنوموسیستیس‌ کارینی‌ یک میکروارگانیسم خارج سلولی و موجودی‌ فرصت‌طلب‌ است‌ که‌ در شرایط‌ طبیعی‌، بدن‌ مانع‌ تهاجم‌ آن‌ می‌گردد ولی‌ در شرایط‌ ضعف‌ یا نارسایی‌ ایمنی‌ مثلاً در جریان‌ بیماری‌ ایدز، هوچکین و سایر بیماری‌های‌ تضعیف‌ کننده‌ دستگاه‌ ایمنی‌ به‌ بدن‌ تهاجم‌ کرده‌ و عفونت ایجاد می‌کند. هدف این مطالعه مقایسه لام‌های تماسی و برشهای بافتی با استفاده از روش‌های رنگ‌آمیزی متانامین سیلور، گیمسا، گرام وایگرت، پاپا نیکولائو و هماتوکسیلین ائوزین ازنظر زمان رنگ‌آمیزی، سهولت، هزینه، قابلیت دسترسی به مواد و روش‌ها، شناسایی اشکال مختلف میکروارگانیسم پنوموسیستیس کارینی و ویژگی و توانایی این روش‌ها در تشخیص پنوموسیستیس کارینی می‌باشد.

مواد و روش کار: برای ایجاد پنوموسیستوزیس در رت‌های نژاد ویستار به مدت 12-10 هفته و هر هفته 2 بار به میزان 5/0 سی‌سی دگزامتازون زیر جلدی تزریق شد که بعد از ایجاد بیماری از ریه رت‌ها لام‌های گسترش تماسی و همچنین قطعه‌هایی در فرمالین درصد10 جهت لام‌های برش بافتی استفاده شد سپس لام‌های موجود با روش‌های رنگ‌آمیزی متان امین سیلور، گرام وایگرت، پاپانیکولائو، گیمسا، هماتوکسیلین ائوزین رنگ‌آمیزی شده و ازلحاظ زمان رنگ‌آمیزی، سهولت، هزینه و قابلیت دسترسی آن‌ها به یکدیگر مقایسه شدند. همچنین ازنظر ویژگی و توانایی روش‌های تشخیص میکروارگانیسم در برش‌های بافتی و گسترش‌های تماسی نیز با همدیگر مقایسه شدند.

یافته‌ها: روش‌های رنگ‌آمیزی گیمسا و پاپانیکولائو قادر به رنگ‌آمیزی اجسام داخل کیست می‌باشند و دیواره کیست را رنگ نمی‌کنند. روش‌های رنگ‌آمیزی متانامین سیلور و گرام وایگرت دیواره‌ی کیست‌ها را رنگ‌آمیزی می‌کنند. گیمسا راحت‌ترین، کم‌هزینه‌ترین و سریع‌ترین روش جهت تشخیص میکروارگانیسم می‌باشد و در مقابل متانامین سیلور، پرهزینه‌ترین و زمان‌برترین روش جهت تشخیص می‌باشد. همچنین روش رنگ‌آمیزی متانامین سیلور، گرام وایگرت، پاپانیکولائو قادر به رنگ‌آمیزی و تشخیص پنوموسیستیس کارینی در برش‌های بافتی و گسترش‌های تماسی می‌باشند ولی گیمسا فقط قادر به تشخیص میکروارگانیسم در گسترش‌های تماسی بوده و هماتوکسیلین ائوزین قادر به تشخیص میکروارگانیسم در هیچ‌کدام از نمونه‌ها نمی‌باشد.

بحث و نتیجه‌گیری: در میان رنگ‌آمیزی‌های انجام‌شده، رنگ‌آمیزی پاپانیکولائو و گیمسا به علت این‌که اجسام داخل کیست را به‌صورت واضح رنگ کرده و همچنین تعداد کمی و یا هیچ‌کدام از مخمرها با این روش‌ها رنگ نمی‌گیرند، نسبت به رنگ‌آمیزی گرام وایگرت که دیواره کیست میکروارگانیسم را رنگ کرده و مخمرها نیز با این روش رنگ می‌گیرند ویژگی بالاتری جهت تشخیص پنوموسیستیس کارینی دارند. متانامین سیلور در تشخیص پنوموسیستیس کارینی در نمونه‌های برونکوآلوئلار لاواژ، خلط و بیوپسی استاندارد طلایی می‌باشد، ولی در نمونه‌های رنگ‌آمیزی شده معمولاً اندازه کیست‌های پنوموسیستیس کارینی تقریباً هم‌اندازه مخمرها می‌باشد و همچنین مخمرها مانند کیست‌های پنوموسیستیس کارینی رنگ می‌گیرند احتمال مثبت کاذب در تشخیص نمونه‌ها وجود دارد، درنتیجه توصیه می‌شود جهت تشخیص دقیق‌تر میکروارگانیسم در نمونه‌های به‌دست‌آمده همراه با رنگ‌آمیزی متانامین سیلور حتماً از رنگ‌آمیزی گیمسا که به‌جای دیواره کیست‌ها اجسام داخل کیست را رنگ می‌کند نیز استفاده شود.