پیش‌زمینه و هدف: پارانونایل فنل (p-NP) یک ترکیب استروژنیک است که اثرات سمی بر روی اندام‌های مختلف ازجمله بیضه ایجاد می‌کند. هدف از این مطالعه بررسی اثرات سمی پارانونایل‌فنل بر روی بافت بیضه موش و نیز ارزیابی اثر روغن سیاه‌دانه (Nigella Sativa) در مقابل این سمیت بود.

مواد و روش‌ کار: در این مطالعه 24 سر موش‌ نر بالغ نژاد NMRI (3±32 گرم) به چهار گروه (6=n) کنترل، روغن سیاه‌دانه (ml/kg/day5)، پارانونایل‌فنل (mg/kg/day250) و پارانونایل‌فنل به‌علاوه روغن سیاه‌دانه تقسیم و به مدت 34 روز به‌صورت دهانی تیمار شدند. درنهایت، موش‌ها تشریح، بیضه راست آن‌ها خارج، فیکس، برش‌گیری و پردازش بافتی شد و با استفاده از روش هایدن‌هان‌آزان رنگ‌آمیزی شد. مقاطع بافتی بیضه از طریق روش استریولوژی مورد ارزیابی قرار گرفت. شاخص پراکسیداسیون لیپیدی یعنی سطح مالون‌دی‌آلدئید (MDA) سرم موش‌ها نیز اندازه‌‌گیری شد. داده‌‌ها با روش آنالیز واریانس یک‌طرفه مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت و تفاوت میانگین‌‌ها در سطح 05/0P< معنی‌دار در نظر گرفته ‌شد.

یافته‌ها: کاهش معنی‌داری در قطر (008/0(P<، ارتفاع اپی‌تلیوم زایشی (007/0(P< و ضخامت غشا‌ پایه لوله‌های منی‌ساز (05/0P<) و نیز تعداد کل سلول‌های اسپرماتوگونی، سرتولی، اسپرماتوسیت و اسپرماتید دراز و گرد (001/0P<) مشاهده گردید و همچنین افزایش معنی‌داری در سطح MDA (001/0P<) در گروه p-NP در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شد. پارامترهای فوق در گروه پارانونایل‌فنل به‌علاوه روغن سیاه‌دانه نسبت به گروه پارانونایل‌فنل به‌طور معنی‌داری و در سطح گروه کنترل جبران شد (05/0P<).

بحث و نتیجه‌گیری: روغن سیاه‌دانه اثر حفاظتی بر روی سمیت ناشی از پارانونایل‌فنل در بافت بیضه موش‌ها دارد. بنابراین، می‌توان روغن سیاه‌دانه را به‌عنوان یک مکمل درمانی در جلوگیری از اثرات نامطلوب مواجهه با پارانونایل‌فنل در مناطق صنعتی، پیشنهاد کرد.